Thứ tự sinh đẻ và nhân cách
Dù các nhân tố di truyền giữ một vai trò quan trọng trong học thuyết của
Adler, nhưng ông cũng nhấn mạnh đến vai trò của các nhân tố xã hội khác.
Về mặt lợi ích đặc biệt, ông nhấn mạnh đến thứ tự sinh đẻ và vị trí hợp lý
của đứa trẻ trong gia đình như một nhân tố quyết định xã hội chính yếu cho
nhân cách và các mô hình hành vi sau này. Ông đã mặc nhiên công nhận
rằng, con một có khuynh hướng chi phối cha mẹ trong những năm hình
thành đầu tiên của thời thơ ấu, và phát triển mạnh mẽ thói quen chủ yếu
dựa vào những phần thưởng nhận được vì hành vi nổi trội này. Con cả
trong một gia đình nhiều con lúc đầu, về cơ bản, có kinh nghiệm giống như
con một, nhưng sự ra đời của đứa con thứ nhì có thể hướng tình cảm yêu
mến của cha mẹ sang hướng khác, làm cho đứa con lớn cảm thấy bất an và
có lẽ thù ghét. Đứa trẻ sinh thứ nhì có thể có kih nghiệm chi phối ban đầu
không chỉ cha mẹ mà còn anh chị ruột nữa. Do đó, đứa trẻ thứ nhì có thể
trở thành một cá nhân nhiều tham vọng, năng nổ. Nó sẽ được điều chỉnh tốt
hơn con cả. Con út có phạm vi chi phối tiềm tàng được mở rộng thêm nữa
và thường trở nên luôn như một đứa trẻ của gia đình. Về cơ bản, đứa trẻ
này bị làm hư và có khuynh hướng mạnh để trở thành một người lớn loạn
thần kinh chức năng.
Dù Adler không phải là người tham gia nghiên cứu trong các phòng thí
nghiệm, nhưng những người khác đã thực hiện cuộc nghiên cứu mở rộng
về vấn đề thứ tự sinh đẻ. Các kết quả trong nhiều năm đã không nhất quán
và đến bây giờ không có kết luận rõ ràng. Chính tác phẩm đầu tiên, được
Jones tóm tắt (1931), phần lớn giả thuyết của Adler đã không được ủng hộ.
Tác phẩm chi tiết hóa hơn được biên soạn trong thập niên 1950 (Schachter
1959) thì được khích lệ hơn nhiều. Tuy nhiên, một tài liệu nghiên cứu đang
phát triển theo sau tác phẩm của Schachter đã mang lại những kết quả hỗn
hợp, và một nhà phê bình (Schooler 1972) đã kết luận rằng có ít kết quả
nhất quán trong tài liệu về thứ tự sinh đẻ. Do đó, các giả thuyết của Adler
liên quan đến những hậu quả của thứ tự sinh đẻ ít nhận được sự ủng hộ hiện
thời.
