Tuy nhiên, cũng không thể dễ dàng phủ nhận rằng một số khu vực nhất định
trong nền kinh tế Nhật Bản, dù có thể là rất ít, thực sự trở thành những tổ chức
hùng mạnh toàn cầu dưới sự dẫn dắt của chính phủ. Điều này cũng đúng đối với
nhiều nền kinh tế khác ở châu Á có áp dụng những phương pháp của Nhật Bản.
Đơn cử như trường hợp ngành điện tử của Đài Loan và những câu chuyện về
nhà sáng lập công ty Acer Thi Chấn Vinh và ông vua con chip Trương Trung
Mưu, sự hỗ trợ của chính phủ có thể giúp một nền kinh tế đang phát triển bắt kịp
với các quốc gia công nghiệp trong lĩnh vực công nghệ và thúc đẩy nền kinh tế
tiến tới trình độ sản xuất tiên tiến hơn.
Nhưng rồi chúng ta có thể lý giải trường hợp thay đổi của Nhật Bản từ một kẻ
vô địch thành một kẻ thất bại thế nào? Các nền kinh tế thay đổi và chính sách
kinh tế cũng phải thay đổi theo chúng. Mô hình Nhật Bản vốn góp phần tạo nên
Phép màu chắc hẳn đã vận hành tốt khi các nước còn nghèo, đang phấn đấu trở
nên giàu có; nhưng, một khi họ đã đạt được tới thịnh vượng thì mô hình bắt đầu
lạc hậu, gây cản trở cho sự phát triển. Mối quan hệ giữa sự can thiệp của chính
phủ và “Tập đoàn Nhật Bản” trở thành yếu tố kìm hãm hoạt động của các doanh
nghiệp và che chắn cho tư tưởng kinh tế lỗi thời. Thay vì tiến tới những ngành
nghề của tương lai như công nghệ thông tin và dịch vụ thì Nhật Bản vẫn bị nhốt
chặt trong tư tưởng của những năm 50 là phải xây dựng thật nhiều nhà máy và
xuất khẩu bằng mọi giá, một chiến lược không còn có khả năng tạo ra những kết
quả tích cực như trước cho một nền kinh tế tiên tiến của nước này. Giới chức
của MITI, chịu ảnh hưởng bởi tinh thần của “Con quỉ” Sahashi, đã khư khư bám
giữ quyền lực của họ quá lâu. Ezra Vogel đã thay đổi quan điểm sang chiều
hướng này. Trong chuyên luận tiếp theo mang tên “ Nhật Bản có còn là số
một?” của mình, Vogel viết: “Khi người Nhật đang đuổi kịp (các nước công
nghiệp phương Tây), những tập quán và cấu trúc mà họ tạo ra đã phục vụ họ rất
tốt. Nhưng bây giờ, họ đã bị bắt kịp và phải thích ứng với một giai đoạn mới của
toàn cầu hóa… Những cấu trúc này cần phải được điều chỉnh lại, điều mà Nhật
Bản thực hiện rất chậm.”
Trong con mắt của Mỹ, Thập niên mất mát giúp ngăn chặn mối đe dọa đến từ
phương Đông. Dù một số công ty Nhật Bản nhất định, đặc biệt là những nhà sản
xuất xe hơi như Toyota và Honda, vẫn tiếp tục tiến lên nhưng Nhật Bản nói
