Rao dường như là một sự lựa chọn hết sức tồi cho nhiệm vụ lãnh đạo Ấn Độ
trong thời điểm quyết định đó. Trước đó 4 tháng, khi chỉ vài ngày nữa là đến cái
mốc thọ 70 tuổi, Rao đã nghĩ đến việc nghỉ hưu, rút lui khỏi chính trường để về
viết sách. Dù là một người thông minh (Rao biết nói 14 thứ tiếng) nhưng ông có
rất ít sự ủng hộ của công chúng, thường tỏ ra khắc khổ và xa lánh, khó gần. Là
một Bộ trưởng, thành viên QH và một nhà hoạch định chính sách từ những năm
70, khác hẳn Singh, Rao chính là người tạo ra hệ thống hiện hành. Rất ít người
tin rằng ông có quyết tâm thay đổi nó. Tệ hơn cả, Rao bị xem là người hay do
dự và thiếu quyết đoán. (Một đồng sự của ông châm biếm nói: “Ông ấy không
thể quyết định nổi cần uống trà hay uống cà phê trong một cuộc họp”).
Các
nhà phân tích chính trị ở Ấn Độ đã gạch tên Rao ngay trong những ngày đầu
ông mới nhậm chức. India Today , một tạp chí uy tín, đã bình luận rằng Rao là
“một người bị đẩy ra giữa sân khấu chính trị… bởi số mệnh, bởi diễn biến kịch
tính của chính trường, bởi thời vận và bởi tình huống ngẫu nhiên hơn là bởi
động lực, tầm nhìn hay tham vọng”. Hơn nữa, chính phủ của Rao cũng tỏ ra yếu
ớt y như vậy. Dù là đảng có nhiều số ghế nhất trong quốc hội nhưng Quốc đại
không thể hiện sự vượt trội tuyệt đối của mình. Kết luận của tạp chí India Today
( nghe thật ảm đạm: “Không ai trông mong sẽ có những phép màu xảy ra”.
Ấn Độ cần phải có một phép màu. Chính phủ tiền nhiệm vốn chỉ tồn tại được
7 tháng đã có một số bước đi khẩn cấp nhằm chặn đứng tình trạng thiếu hụt
ngoại tệ (chính phủ đã đàm phán về một gói vay trị giá 1,8 tỉ USD từ Quỹ Tiền
tệ quốc tế vào tháng 1) nhưng gần như không giải quyết được những vấn đề gốc
rễ sâu sa của Ấn Độ. Có lúc, sự tiếp cận của Ấn Độ tới các thị trường vốn quốc
tế đã trở nên căng thẳng đến nỗi một số khoản nợ cần phải được thanh toán mỗi
24 giờ. Mỗi ngày, cứ sau một đêm, Ấn Độ lại phải mượn tới 2 tỉ USD để tránh
rơi vào tình trạng vỡ nợ. Bản thân Rao cũng cảm thấy nản lòng với nhiệm vụ
khó khăn mà ông phải đối mặt. Vào ngày 20/6, đêm trước khi ông tuyên thệ
nhậm chức thủ tướng, Rao được Deepak Nayyar, cố vấn kinh tế của chính phủ,
báo cáo vắn tắt về tình hình khủng hoảng. Nayyar rất thẳng thừng. Tình hình hết
sức tuyệt vọng, đến nỗi chính phủ tiền nhiệm đã phải dùng 20 tấn vàng tịch thu
từ những kẻ buôn lậu để gán đổi lấy 200 triệu USD từ Ngân hàng Liên bang
Thụy Sĩ. Tại Ấn Độ, vàng là loại tài sản có giá trị. Việc sử dụng nó làm vật ký
quỹ cho các khoản vay nước ngoài là một chuyện gây sốc. (Tuy nhiên, Rao sau
