Nguyễn Tử Quang
Điển hay tích lạ
Kẻ được khen bị tội, người bị chê được thưởng
Sô Kỵ là một người hiền lại có tài chính trị đời Chiến Quốc, làm Tướng
quốc nước Tề dưới triều Tề Uy Vương. Ông hết lòng lo chính sự, thường
lưu ý dò xét trong bọn các quan ấp để xem ai hiền, ai không hiền.
Bấy giờ các quan trong triều, ai cũng khen quan đại phu đất A là người hiền
mà chê quan đại phu đất Tức Mặc. Sô Kỵ tâu với Tề Uy Vương, rồi sai
người đi dò xét, kiểm tra xem sự thực thế nào?
Khi đã dò xét được sự thực rồi, Tề Uy Vương cho triệu hai quan đại phu
đất A và đất Tức Mặc đến. Tề Uy Vương chẳng nói gì cả. Các quan trong
triều đều ngơ ngác, không hiểu ra làm sao? Một lúc sau, quan đại phu đất A
cũng đến. Tề Uy Vương truyền họp tất cả triều thần lại để định thưởng
phạt. Triều thần ai cũng nghĩ thầm: quan đại phu đất A phen này ắt được
trọng thưởng; trái lại quan đại phu đất Tức Mặc thế nào cũng có vạ đến nơi.
Lúc bấy giờ, giữa triều, Tề Uy Vương gọi quan đại phu đất Tức Mặc đến,
bảo:
- Từ khi nhà ngươi ra trấn giữ đất Tức Mặc, ngày nào ta cũng nghe thấy lời
người chê bai. Ta sai người đến dò xét đất Tức Mặc thì thấy ruộng nương
mở rộng, nhân dân giàu có, việc quan không chậm trễ, cả một phương đông
ấy được yên. Thế là do nhà ngươi chuyên tâm trị dân mà không chịu lễ đút
lót những người tả hữu gần ta, thành ra bị họ chê bai đó. Nhà ngươi thật là
một ông quan hiền.
Nói xong liền gia phong cho. Đoạn gọi quan đại phu đất A đến, bảo:
- Từ khi nhà ngươi ra trấn giữ đất A, ngày nào ta cũng nghe thấy lời người
khen ngợi. Ta sai người dò xét đất A thì thấy ruộng nương bỏ hoang, nhân
dân đói rét. Hôm trước quân Triệu đến xâm lấn bờ cõi mà nhà ngươi không
biết cứu. Thế là nhà ngươi chỉ đem tiền của đút lót những kẻ tả hữu gần ta,
thành ra được họ khen ngợi đó. Nhà ngươi thật là một ông quan rất dở.
