để lấy mỡ. Mấy nhà lão-luyện ở biển xác nhận hình-thức 2 loại cá khác
nhau ở chỗ đuôi cá. Cá Voi đuôi chỉ có hai chia, còn cá Ông thì đuôi có 3
chia như đuôi tôm và da láng như lảnh
. Gặp lúc thời tiết xấu, biển động,
ghe đi ngoài khơi rất nguy-hiểm, nhờ cá Ông độ và đưa vào bờ. Có người
cho rằng cá Ông chịu không nổi sóng gió nên dựa theo ghe để núp và đi lần
vào bãi để tránh sóng. Như thế người và cá đều nhờ lẫn nhau, người ta thoát
nạn, có sự nhớ ơn và lập đền thờ.
Tục truyền trước kia khi thuyền Chúa Nguyễn có lần lâm nạn ngoài
khơi
, có 2 con cá Ông cặp đưa vào tới Vàm-Láng được bình-an
. Chúa
thảo sắc phong cá Ông chức Nam-Hải Đại-Tướng. Kể từ đó tại Vàm-Láng
có một hội do những dân chài tổ-chức mỗi năm có một lễ cúng Ông tại
miễu này đúng vào ngày Rằm tháng Sáu âm lịch
. Lễ cúng cũng long trọng
nghiêm-chỉnh như cúng thần hoàng ở Đình. Họ có bày đủ cuộc vui, nhứt là
treo đèn trên thuyền, chèo ra khơi thỉnh Ông, hát bội, cờ-bạc ăn chơi từ
chiều 14 đến hết ngày 16.
Đến nay vì thời cuộc chiến-tranh nên những tục-lệ này đã được hạn
chế bớt. Vì tình-hình an-ninh đường sá cho nên các du khách ở Saigon cũng
như các Tỉnh khác không còn đến viếng miễu cá Ông như hồi xưa nữa.
Tài liệu tham-khảo :
- Langrand (Gustave). « Vie Sociale et religieuse en Annam,
monographie d’un village de la côte Sud Annam ». Lille Univers, 1945.
- Laurent (L.). « Causeries sur les hôtes marins des Mers de Chine »,
BSEI, 1896, fasc.
NGÔI CỔ MỘ BÀ DƯỠNG MẪU HẬU QUÂN VÕ-TÁNH
Trong lúc Nguyễn-Nhạc Tây-Sơn mưu lật đổ Chúa Nguyễn-Ánh ở
miền Nam. Gây ra một trận tranh hùng khiến cho đất nước nhuộm đầy khói
