Chuyện Mễ Phi
Mễ Phi có tường trình một cuộc đối thoại với Tô Đông Pha về cùng chủ
đề trên:
“Tô Thức (Tử Chiêm) vẽ trúc bằng cách vẽ chúng mọc thẳng lên từ dưới
đất. Ta hỏi ông sao không vẽ từng đốt. Ông đáp ‘Nhưng trúc đâu có mọc
từng đốt.’ Quan niệm đặc sắc ấy của ông là ở Văn Đồng (Dư Khả mà ra.
Tô nói muốn thắp một nén nhang cho Văn. Dư Khả là người đầu tiên
dùng mực nặng để vẽ phía mặt phải của lá trúc, còn mặt trái thì dùng
mực nhẹ. Trúc ông vẽ thật tuyệt hảo. Tử Chiêm (Đông Pha) vẽ những
cành nhánh kì dị của cây đã chết, bút đi xoắn xuýt theo nhịp điệu, cho
thấy cái thần bất ổn của ông vậy.” (trích trong sách Họa Sử)
[Cái Lý của mọi vật là một ý niệm trong triết học Tân-Khổng Giáo, thịnh
hành trong thời của Tô Đông Pha. Lý là cái bản chất nội tạng của mọi vật
và của cả vũ trụ nói chung, và vì vậy nó tương đương với cái “qui luật nội
tại” và cái cấu trúc quán xuyến hết cả hình thức và hành vi của muôn vật.
Triết học Lý quan niệm vũ trụ như một trật tự mang tính đạo đức. Thiên lý,
cái trật tự của Trời, có thể được hiểu là “Luật của Thượng Đế” theo ý thức
phương Tây, nhưng khái niệm Lý của Trung Quốc không liên quan gì đến
một Thượng đế cụ thể nào, mà nó chỉ cái qui luật nội tại vốn có trong bản
chất của mọi vật.]
