Chương XXII - MIẾN ĐIỆN
I. MIẾN ĐIỆN TRƯỚC THỜI KỲ XÂM LƯỢC
CỦA THỰC DÂN ANH
1. Thống nhất đất nước
Cho đến đầu thế kỷ XVIII, Miến Điện bị chia xẻ thành nhiều vương
quốc. Các tiểu vương quốc phong kiến chỉ công nhận chính quyền trung
ương của triều đại Taungu (thủ đô là Ava) về hình thức, còn giữa các
vương quốc thường xảy ra chiến tranh liên miên thôn tính lẫn nhau. Chiến
tranh cũng nổ ra ngay dưới chân thành Ava, đe dọa sự sống còn của triều
đại Taungu. Nhưng thời kỳ sụp đổ hoàn toàn của chính quyền trung ương
thực sự bắt đầu từ cuộc khởi nghĩa của người San và người Môn bùng nổ
năm 1740. Người Môn sau khi được công ty Đông Ấn của Pháp giúp vũ
khí, năm 1752 đã đánh chiếm thủ đô Ava. Nhưng họ không chiếm đóng
được lâu dài. Phong trào đấu tranh của người Miến lan rộng khắp nơi
chống lại sự thống trị của người Môn. Đứng đầu phong trào này là một hào
trưởng tên là Alaun Pai. Năm 1754, Alaun Pai giải phóng được Ava, năm
sau ông tiến quân mạnh mẽ về phía nam, đuổi người Môn ra khỏi cửa sông
Iraoađi. Để kỷ niệm chiến công hiển hách của mình, tại đây, Alaun Pai cho
xây dựng thành phố Rănggun có nghĩa là “Kết thúc chiến tranh”. Nhưng
chiến tranh vẫn tiếp tục. Năm 1756-1757 Alaun Pai đánh chiếm vương
quốc Môn (thủ đô là Pêgu). Lần lượt các vương quốc San, Manipua cũng
rơi vào tay người Miến.
Như vậy là đến giữa thế kỷ XVIII, quốc gia phong kiến Miến Điện
được thống nhất (trừ vùng Aracan đến đầu thế kỷ XIX mới sáp nhập).
