ngoài, Thổ không đủ sức chống cự, tập đoàn phong kiến Thổ đã đầu hàng
để bảo vệ quyền lợi ích kỷ của chúng.
2. Thổ Nhĩ Kỳ ngày càng rơi vào địa vị nửa thuộc địa
Thổ Nhĩ Kỳ luôn luôn là thị trường béo bở bị các nước tư bản phương
Tây dòm ngó từ lâu. Sự suy yếu của Thổ trong những năm 70 của thế kỷ
XIX diễn ra cùng lúc với bước chuyển biến của chủ nghĩa tư bản sang chủ
nghĩa đế quốc ở châu Âu. Điều đó đã quyết định vận mệnh của nó. Lãnh
thổ của đế quốc Ôxman bị thu hẹp dần do những cuộc xâm lược của các đế
quốc phương Tây và phong trào giải phóng của các dân tộc bị áp bức. Năm
1881, Pháp chiếm Tuynidi, 1882 Anh chiếm Aicập. Năm 1881, Fetxalia sáp
nhập vào Hy Lạp, 1885 miền Đông Rumêli sáp nhập với Vương quốc
Bungari, 1889 Thổ bị mất đảo Síp. Tuy nhiên đất đai của Thổ Nhĩ Kỳ còn
khá rộng lớn với 32,2 triệu người (6,3 triệu người châu Âu, 24,6 triệu người
châu Á và 1,3 triệu người châu Phi).
Cuộc tranh chấp thị trường Cận đông diễn ra rất gay gắt giữa các nước
Anh, Pháp, Nga, Áo-Hung và Đức, đặc biệt là giữa Anh, Pháp, Đức. Sụ
kình địch đó không cho phép một đế quốc nào có thể hoàn toàn chiếm Thổ
Nhĩ Kỳ, nên chúng đều phải duy trì nền độc lập của Thổ mặc dầu điều đó
chỉ là bề ngoài. Vốn của nước ngoài tràn vào thị trường Thổ Nhĩ Kỳ chủ
yếu bằng con đường cho vay. Chính phủ Thổ buộc phải thừa nhận tình
trạng vỡ nợ của mình và chịu đặt dưới quyền kiểm soát tài chính của nước
ngoài. Năm 1881 “Cơ quan quản lý nợ Ôxman” được thành lập gồm đại
diện các nhà ngân hàng lớn của các nước châu Âu, chủ yếu là Anh và Pháp.
Cơ quan có nhiệm vụ điều khiển và quản lý những món tiền cho Thổ vay.
Do đó, nó được quyền trực tiếp thu thuế của nông dân và các tầng lớp nhân
dân ở Thổ. Nó có tới 720 chi nhánh trong cả nước và kiểm soát toàn bộ nền
tài chính của Thổ.
Phối hợp với “Cơ quan quản lý nợ Ôxman” là các nhà ngân hàng nước
ngoài, có ảnh hưởng lớn nhất là “Ngân hàng Ôxman”. Nó ký kết với Chính
