Trừ phi có một cuộc bùng nổ lớn trên thế giới hoặc một đám cháy lớn
thiêu rụi hết thị trường dầu hỏa, còn thì không nên chờ đợt sức tiêu thụ hàng
Nhật ở nước ngoài cạn kiệt trong những năm sắp tới do hậu quả của cuộc
khủng hoảng vùng vịnh, hoặc do sự ổn định đang diễn ra trên thị trường tài
chánh của Nhật Bản. Bằng chứng cho sức sống bền bỉ của nền kinh tế Nhật
là đầu tư trực tiếp của Nhật Bản ra nước ngoài, theo ước tính, sẽ tăng lên
25% vào năm 1990 so với năm 1989
[55]
. Vấn đề đặt ra là: liệu có cần thiết
chống lại làn sóng đầu tư này không ? Và liệu có cần thiết tự bảo vệ không
? Cho dù vấn đề có nghiêm trọng thì cũng không có lý do gì để phải sợ hãi,
càng không thể để trở nên hoảng loạn. Sự sợ hãi ở con người, thường là hậu
quả của sự ngu dốt. Nó là nguồn gốc cho hận thù và phân biệt chủng tộc.
“Nỗi sợ hãi người da vàng” không còn là một ý tưởng mới mẻ gì. Nó đang
còn yên ngủ đâu đó trong tâm thức mọi người. Trước đây, người Hoa đã gợi
lên những lo âu mơ hồ.
Phải chăng là cần thay thế Trung Quốc bằng cái bóng ma của hiểm họa
Nhật Bản chăng ? Sự hiểu biết đầy đủ về đầu tư của Nhật Bản sẽ cho phép
người ta kiềm chế tốt hơn những phản xạ tự nhiên. Có người cho rằng đầu
tư ở nước ngoài của Nhật Bản có một khía cạnh tích cực: Theo các ước tính
của viện nghiên cứu đời sống Sumitomo
[56]
đầu tư này tất cho phép giảm bớt thặng dư mậu dịch của Nhật Bản hiện vào
khoảng 58 tỷ đô la từ nay cho đến năm 1993. Nếu khoản đầu tư này tăng
10% mỗi năm thì mức sụt giảm trong thặng dư mậu dịch sẽ vào khoảng 76
tỷ đô la. Mặt khác, cũng có người cho rằng không nên vì quy mô làn sóng
tư bản của Nhật ở nước ngoài hiện nay mà ta quên rằng đầu tư ở nước ngoài
vẫn còn là một hiện tượng tương đối mới mẻ ở Nhật Bản. Mặc dù khoản
đầu tư này có khá nhiều khía cạnh đe dọa, song nó vẫn chưa vượt qua mức
có thể chịu đựng được. Trong nhiều nước công nghiệp hóa hàng đầu, tổng
số đầu tư của Nhật Bản còn chưa bằng tổng số đầu tư của Mỹ hoặc Anh. Để
hiểu rõ hơn, chúng ta cần xem xét tình hình khong phải như một hình ảnh
bất động ở một thời điểm nhất định mà là như một sự diễn tiến theo thời
gian.
Rõ ràng là con đường Nhật Bản đi theo có nguy cơ dẫn đến những khó
khăn nghiêm trọng bởi vì mọi việc diễn ra quá nhanh. Chính vì thế như ở
Anh, vào cuối năm 1987 Nhật Bản chỉ chiếm 3% tổng mức đầu tư. Từ lúc
đó, hoàn cảnh đã thay đổi nhiều. Mặc dù Nhật Bản vẫn là nước đứng hàng
thứ ba về đầu tư vào nước Anh sau Mỹ và Đức, song các con số lại cho thấy
trong khoảng thời gian từ 1986-1988, số lượng các xí nghiệp Nhật Bản
được thành lập trên đất Anh chiếm khoảng 10% trên tổng số. Đó không
phải là quá mức nhưng quả cũng là nhiều. Mặt khác, ngay như nếu số lượng
các xí nghiệp nước ngoài xây dựng tại Anh chỉ chiếm dưới 2% tổng số các
xí nghiệp của Anh thì sản lượng của những xí nghiệp nước ngoài này lại
