Năm 1950, PNB của Mỹ gấp gần bảy lần của Nhật. Bây giờ, PNB của hai nước đã
gần ngang nhau. Tháng 12/1990, hơn bốn tháng sau khi Irak xâm lược Koweit, và sau
cuộc khủng hoảng kế đó trên thị trường dầu lửa, kinh tế Nhật đã ghi nhận sự tăng
trưởng qua tháng thứ 49 liên tục nhờ sự tăng mạnh cầu nội địa. Đây là thời kỳ tăng
trưởng dài nhất lần thứ hai của Nhật kể từ sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai. Thời kỳ
tăng trưởng liên tục dài nhất, gọi là Izanagi, đã kéo dài 57 tháng, từ tháng 10/1965 đến
tháng 7/1970. Một thời kỳ huy hoàng khác, gọi là Iwata, đã kéo dài 42 tháng, từ tháng
6/1958 đến tháng 12/1981. Một dấu hiệu của thời gian và là đảm bảo cho tính bền
vững của nền kinh tế Nhật: Nhật không còn phụ thuộc chủ yếu như trong quá khứ vào
xuất khẩu để đảm bảo sự tăng trưởng. Hơn nữa, trong lĩnh vực này, họ còn vững chắc
hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh. Xuất khẩu chỉ còn chiếm khoảng 15% PNB
của Nhật, ít hơn tỷ lệ của Pháp (20%), CHLB Đức (hơn 30%) hoặc Anh (hơn 25%).
Đối với Nhật Bản, thời kỳ 1986-1990 là thời kỳ tiếp tục củng cố các thành tựu kinh
tế: tỷ lệ tăng PNB của họ đã vươn lên vị trí số 1 trong số 5 nước công nghiệp phát triển
nhất hành tinh để không bao giờ rời khỏi vị trí đó nữa. Tóm lại, sau khi đạt vận tốc đạn
đạo, Nhật Bản đã tiếp tục khẳng định vị trí bá chủ đối với thế giới còn lại. Năm 1989,
PNB của Nhật bằng 10% PNB của cả thế giới. Điều đó có nghĩa là nếu đem so dân số
của Nhật với dân số toàn thế giới, thì 120 triệu người Nhật sản xuất một sản lượng
trung bình bằng 416 triệu người trên trái đất. Năm 1989, PNB của Nhật tăng 4,8%, tạo
ra của cải trị giá 396.500 tỷ yên (2.800 tỷ đô la hay 14.400 tỷ franc), so với dự kiến
ban đầu của chính phủ Nhật là tăng 4%.
Mặt khác, nền kinh tế Nhật có vẻ sẽ tiếp tục vững như bàn thạch. Cuộc khủng
hoảng vùng Vịnh nổ ra vào mùa hè 1990 không phải không tác động đến Nhật Bản. Vả
lại, không loại trừ là nền kinh tế Nhật sau thời kỳ phát triển “quá nóng” sẽ ghi nhận
trong những năm sắp tới một sự ngừng trệ về đầu tư, sự sụt giảm về tiêu thụ và sự tăng
trưởng chậm lại. Lần đầu tiên kể từ 1979, thời điểm của cơn sốc dầu lửa thứ hai, chính
phủ Nhật đã thông qua một loạt biện pháp tiết kiệm năng lượng. Nhưng không có gì là
bi kịch. Theo Bộ Tài chính Nhật Bản, nền kinh tế Nhật có thể “tiêu hóa” được một sự
tăng giá dầu thô nhờ các cải cách đã được bắt đầu sau cơn sốc dầu lửa thứ nhất. Nó
còn có thể đối phó không sợ thảm họa với giá dầu lên tới 30, thậm chí 40 đô la/thùng
[31]
.
Tỷ lệ tăng PNB
1986
1987
1988
1989
1990
Nhật
2,4%
4,3%
5,7%
4,8%
4,5%
CHLB Đức
2,3%
1,8%
3,6%
4,4%
3,3%
Pháp
2,1%
2,3%
3,4%
3,4%
3,2%
Mỹ
2,8%
3,4%
4,4%
3,0%
2,4%
Anh
3,3%
4,4%
4,3%
2,3%
1,4%
Trung bình OCDE
2,7%
3,3%
4,4%
3,6%
2,9%
Nguồn: Cục kế hoạch hóa kinh tế Nhật – 1990: ước lượng của OCDE.
