CHÚ THÍCH
[
Sự phổ biến của những chiếc điện thoại tích hợp máy ảnh số đã
mang đến cho tôi cả một bộ sưu tập đồ sộ hình ảnh của loài thiên nga
đen do bạn đọc - du khách khắp nơi gửi đến. Giáng sinh năm ngoái tôi
còn được tặng một thùng Rượu Vang Thiên Nga Đen (rượu này không
hợp gu tôi), một băng video (tôi lại không xem video) và hai cuốn
sách. Suy cho cùng, tôi thích những bức ảnh hơn.
[
Những sự kiện mà ai cũng tin rằng chúng hầu như không thể nào
xảy ra cũng được xem là Thiên Nga Đen. Hãy nhớ rằng, theo thuyết
đối xứng, khả năng xảy ra của những sự kiện tưởng chừng như không
thể cũng tương đương với khả năng không xảy ra của những sự kiện
tưởng chừng như vô cùng chắc chắn.
[
Đệ quy ở đây được hiểu như sau: thế giới mà chúng ta đang sống
ngày càng có nhiều vòng hồi tiếp, khiến cho sự kiện này trở thành
nguyên nhân của nhiều sự kiện khác (chẳng hạn như người ta mua một
cuốn sách bởi vì có nhiều người mua nó), do đó sinh ra hiệu ứng trái
banh tuyết, hiệu ứng tùy ý và hiệu ứng người-thắng-lấy-hết trên khắp
toàn cầu mà vốn không thể dự đoán được. Chúng ta sống trong môi
trường nơi thông tin được lưu chuyển, lan truyền nhanh như dịch
bệnh. Như thế, các sự kiện có thể xảy ra bởi vì người ta không cho
rằng chúng sẽ xảy ra. (Trực giác của chúng ta được cấu tạo cho một
môi trường có mối quan hệ nhân-quả giản đơn hơn và nơi thông tin
lưu chuyển chậm hơn). Tính ngẫu nhiên này không được phổ biến
trong kỷ Pleistocene vì khi đó, đời sống kinh tế xã hội giản đơn nhiều
hơn.
