LÀM NÔNG
N
ăm Trinh Quán thứ hai, Thái Tông nói với các thị thần:
− Mọi việc phải chú trọng cái căn bản. Nước lấy dân làm gốc,
dân lấy cơm áo làm gốc, phàm lo chuyện cơm áo thì lấy không mất
mùa làm gốc. Muốn không mất mùa thì chỉ khi hoàng đế không phiền
hà trăm họ mới đạt được. Nếu chiến tranh liên miên, xây dựng cung
đình không ngừng, mà muốn không chiếm dụng thời gian làm nông thì
sao được?
Vương Khuê nói:
− Ngày trước Tần Thủy Hoàng, Hán Võ Đế, đối ngoại thì phát
động chiến tranh, đối nội thì xây dựng cung đình xa hoa, nhân lực một
khi dùng hết thì tai họa ắt phát sinh. Lẽ nào ông ta không muốn an dân
sao? Nhưng đã đánh mất biện pháp dùng để an dân. Bài học nhà Tùy
diệt vong cần phải dẫn ra để cảnh giới, bệ hạ đích thân chịu đựng tệ
nạn của nhà Tùy, biết cách để thay đổi. Tuy nhiên sự việc mới đầu làm
thì dễ, kiên trì đến cùng lại rất khó. Mong rằng bệ hạ cẩn trọng từ đầu
đến cuối mới đạt được hiệu quả tốt đẹp nhất.
Thái Tông nói:
− Khanh nói đúng. Để dân và nước an bình, phụ thuộc vào quân
vương. Vua để dân nghỉ ngơi, dân sẽ vui; vua ham muốn nhiều, dân sẽ
khổ. Đó chính là nguyên nhân trẫm giảm bớt tư dục, trói buộc chính
mình.
✽✽✽
