35. Sự vô tư và trung thực của Tô Hiến Thành
Tô Hiến Thành sinh năm nào không rõ, chỉ biết thời trị vì của Lý Anh
Tông, ông đã là một bậc lão thần của nhà Lý và thời Lý Cao Tông, ông
được quyền thay vua nhỏ tuổi nhiếp chính sự. Tô Hiến Thành mất vào
tháng 6 năm Kỉ Hợi (1179). Đó là một tổn thất lớn cho triều Lý, bởi lúc bấy
giờ, vua Lý Cao Tông mới 8 tuổi, chưa thể tự quyết đoán được mọi việc
phức tạp của nước nhà, trong lúc đó, bà Chiêu Linh Thái hậu vẫn chưa chịu
từ bỏ mưu đồ truất phế Lý Cao Tông để đưa Lý Long Xưởng là tên vô đạo
lên thay. Cả triều đình lấy đó làm mối lo lớn, nhất là bà Đỗ Thái hậu (tức bà
Thụy Châu Thái hậu, mẹ đẻ của vua Lý Cao Tông).
Lúc Tô Hiến Thành trở bệnh nguy kịch, có một câu chuyện rất cảm
động, phản ánh nhân cách khả kính của ông, đã được sách Đại Việt sử lược
(quyển 3, tờ 10-a) chép lại như sau:
‘Trước đây, khi Hiến Thành ở trên giường bệnh, chỉ có quan Tham tri
chính sự là Vũ Tán Đường ngày đêm hầu hạ ở bên cạnh, quan Gián nghị
đại phu
là Trần Trung Tá vì nhiều công việc bận, không có thời giờ rảnh
rỗi tới thăm Hiến Thành được. Khi bệnh tình đã thành nguy kịch, Bà Thái
hậu (đây chỉ Đỗ Thái hậu – ND) tới thăm và hỏi Hiến Thành rằng: -Nếu có
mệnh hệ nào thì ai thay ông được?
Hiến Thành đáp: -Người mà bình nhật thần biết chỉ có Trung Tá mà thôi.
Thái hậu nói: -Tán Đường ngày ngày hầu hạ thuốc thang cho ông, ông
không nói tới là làm sao?
Hiến Thành đáp: -Bệ hạ hỏi ai có thể thay thần nên thần mới nói đến
Trung Tá, còn nếu như Bệ hạ hỏi người hầu hạ phụng dưỡng, thì phi Tán
Đường ra, còn ai nữa.
Thái hậu tuy khen Hiến Thành là trung, nhưng rồi cũng không nghe lời
ông, Lấy Đỗ An Thuận (các sách khác chép là Đỗ An Di, có lẽ do Di và
Thuận mặt chữ Hán gần giống nhau nên chép lầm. Đỗ An Thuận là em ruột
của Đỗ Thái hậu – ND) trông coi việc triều chính”.
