19. Số phận của Trần Kiện
Vua Lý Huệ Tông (1210-1224) chỉ có hai người con gái, một là Công
chúa Thuận Thiên, đã gả cho Trần Liễu, và hai là Công chúa Chiêu Thánh.
Lý Huệ Tông không có con trai nên Chiêu Thánh được lập làm vua lúc mới
bảy tuổi, đó là Lý Chiêu Hoàng (1224-1225), vua cuối cùng của triều Lý
(1010-1225). Chiêu Hoàng lấy Trần Cảnh (em ruột Trần Liễu, sau là vua
Trần Thái Tông). Năm Đinh Dậu (1237), Trần Thủ Độ và vợ là bà Trần Thị
Dung (vốn là Hoàng hậu của vua Lý Huệ Tông) lập mưu cho Trần Thái
Tông lấy vợ của anh là Công chúa Thuận Thiên về lập làm Hoàng hậu, dù
lúc này Thuận Thiên đã có thai được ba tháng. Người con mà Thuận Thiên
mang thai trước khi trở thành Hoàng hậu của Trần Thái Tông, sau được
phong tước Tĩnh Quốc Đại vương
, tên là Trần Quốc Khang. Như vậy, xét
về danh, Trần Quốc Khang là con đầu của Trần Thái Tông, nhưng thực thì
Quốc Khang là cháu gọi Trần Thái Tông bằng chú ruột.
Quốc Khang tuy chẳng có gì xuất chúng, nhưng hiền lành, chất phác, cư
xử với các bậc vương công trong quý tộc rất nhún nhường. Tiếc rằng con
thứ của Tĩnh Quốc Đại vương Trần Quốc Khang là Thượng vị Chương
Hiến Hầu
Trần Kiện lại không được như cha, để tiếng xấu đến ngàn năm
chưa dễ hết.
Trong hoàng tộc, Trần Kiện là cháu ruột của vua Trần Thánh Tông
(1258-1278), với Hoàng tử Tá Thiên Vương Trấn Đức Việp (con của Trần
Thánh Tông) là chỗ anh em con chú con bác, nhưng bất chấp tình ruột thịt,
bất chấp quyết tâm xây dựng khối đoàn kết của quý tộc họ Trần, Trấn Kiện
cứ khư khư giữ mối thù oán đối với Trần Đức Việp. Khi quân Nguyên sang
xâm lược nước ta lần thứ hai (1285), cả nước bừng bừng khí thế đánh giặc,
riêng Trần Kiện thì thân làm tướng, cầm trong tay cả một vạn quân, nhưng
lại bất mãn nằm dài ở làng Tức Mặc (Nam Định), nói thác là đang bận học
đạo Lão Trang. Tháng 3-1285, Trần Kiện đem gia quyến và bọn liêu
thuộc
chạy sang đầu hàng quân Nguyên. Tướng giặc là Toa Đô mừng
lắm, vội cho quân hộ tống Trấn Kiện về Yên Kinh. Nhưng, Trần Kiện vừa
đến vùng Lạng Sơn ngày nay thì lập tức bị thổ hào đất này là Nguyễn Thế
