28. Chân dung Trần Quốc Tuấn
Trong các bộ sử cũ, phần viết về triều Trần, ngoài các hoàng đế ra, nhân
vật được nhắc đến nhiều hơn cả có lẽ là Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc
Tuấn. Trước đã có mấy mẩu chuyện nhỏ nói về ông, nay xin theo sách
Khâm định Việt sứ thông giám cương mục (chính biên, quyển 8, tờ 32 và
33) mà kể tiếp như sau:
“Lúc Quốc Tuấn mới sinh, có người xem tướng trông thấy, nói rằng: -
Người này mai sau có thể kinh bang tế thế được.
Quốc Tuấn lớn lên, dung mạo khôi ngô, thông minh hơn người, xem
rộng các sách, tài kiêm văn võ. Thân phụ Quốc Tuấn là An Sinh Vương
vốn có hiềm khích riêng với vua Trần Thái Tông (ý muốn chỉ việc Thái
Tông lấy vợ của anh là Thuận Thiên Công chúa – ND) đem lòng oán giận,
bèn đi tìm khắp những người tài nghệ cao cường để dạy bảo Quốc Tuấn.
Khi sắp mất, An Sinh cầm tay Quốc Tuấn trối trăng lại rằng: -Con không vì
cha mà lấy được thiên hạ thì cha dầu chết cũng không nhắm mắt được.
Trong lòng Quốc Tuấn vẫn không cho lời ấy là phải. Khi quân Nguyên
sang xâm lấn, Quốc Tuấn một mình nắm giữ binh quyền. Có lần, Quốc
Tuấn đem lời trối trăng của cha hỏi hai người gia nô là Yết Kiêu và Dã
Tượng. Hai người can ngăn mà nói: -Nếu thi hành kế ấy, dầu có giàu sang
một thời mà tiếng xấu để đến ngàn đời không hết. Đại vương bây giờ chẳng
đã là giàu sang rồi đó sao? Chúng tôi tình nguyện làm kẻ nô bộc đến già mà
chết (trong thanh thản) chớ không muốn làm sự bất trung bất hiếu để cầu
may mà được một chức quan. Chúng tôi mong được như người mổ dê tên
là Duyệt (tên một người chuyên nghề mổ dê ở Trung Quốc thời Xuân
Thu
, giàu lòng trung nghĩa, từng theo phò Chiêu Vương nước Sở nhưng
sau không nhận ban thưởng gì chỉ vui trở về với nghề mổ dê – ND).
Quốc Tuấn nghe hai người gia nô nói, vừa cảm động mà ứa nước mắt,
vừa không ngớt khen ngợi. Có lần Quốc Tuấn (cũng đem chuyện này) vờ
hỏi ý con là Hưng Vũ Vương Quốc Nghiễn: -Cổ nhân giàu có cả thiên hạ
để truyền cho con cháu về sau. Việc này ý con thế nào?
