33. Lòng chung thủy của Uy Túc Công và Văn Huệ Công
Sách Đại Việt sử ký toàn thư (bản kỉ, quyển 6, tờ 25b) có chép hai mẩu
chuyện về lòng chung thủy của Uy Túc Công và Văn Huệ Công. Xin tóm
lược như sau:
Uy Túc Công (tên thật là Trần Văn Bích, con trai Trần Đạo Tái, cháu nội
của Trần Quang Khải) có vợ là Công chúa Thiên Trân. Công chúa Thiên
Trân chẳng may mất sớm, vua Trần Anh Tông thương xót lắm, thân đến
đưa tang. Uy Túc Công lăn ra đất, khóc lóc rất thảm thiết, Vua đến cũng
không dậy nổi, phải hai người dìu mới ra tiếp được. Bấy giờ, phần vì thấy
Uy Túc Công có vẻ thương vợ quá, phần vì thời ấy có lệ định rằng, những
ai lấy Công chúa, nếu Công chúa mất trước hoặc giả là bỏ nhau thì không
được lấy vợ khác, nên ai cũng tin là Uy Túc Công nhất định sẽ ở vậy đến
hết đời. Ấy vậy mà sau đó chẳng bao lâu, Uy Túc Công lại lấy Công chúa
Huy Thánh.
Văn Huệ Công (tên thật là Trần Quang Triều, con của Hưng Nhượng Đại
vương Trần Quốc Tảng, cháu nội Trần Hưng Đạo) có vợ là Công chúa
Thượng Trân. Công chúa Thượng Trân cũng chẳng may mà mất sớm, vua
Trần Minh Tông cũng thân đến đưa tang như trước đó vua cha đã đến đưa
tang Công chúa Thiên Trân vậy. Khi Vua đến, Văn Huệ Công ra đón tiếp,
tâu bày mọi việc rành mạch, xem bề ngoài như chẳng hề có đau buồn gì.
Mọi người thấy vậy ai cũng cho là chẳng bao lâu nữa, Văn Huệ Công sẽ lấy
vợ khác, nào ngờ, về sau Văn Huệ Công lại đi tu suốt đời.
Lời bàn
Uy Túc Công đi lấy vợ khác, đó cũng là sự thường, chẳng thể coi là lỗi.
Văn Huệ Công đi tu, ấy cũng chẳng phải là điều hay, vì xét ra, chùa chiền
đâu chỉ để riêng đón những người góa vợ tới tu hành. Cái đáng bàn là ở
đời, chớ nhìn sự việc một cách hời hợt để rồi đoán già đoán non. Lỗi có
chăng chính là ở những kẻ vô công rồi nghề, chuyên đàm tiếu những điều
mà chính họ cũng không hay biết gì cả.
