50. Hoàng Tử Triệu Vương Thoan đánh chết người
Chuyện kể rằng, có một lần trên đường Nam chinh, vua Lê Thánh Tông
dừng lại nghĩ chân ở xã Hòa Thược, huyện Kim Trà, phủ Triệu Phong (nay
thuộc Quảng Trị). Hôm ấy là một ngày trời trong gió mát, Vua chợt trông
thấy một cô thôn nữ đi gánh nước ngang qua. Thấy cô có nhan sắc mặn mà,
Nhà vua trẻ tuổi đã đem lòng thương mến, cho đón vào hành tại để hầu cận,
chia sẻ những nỗi vui buồn cho khuây khỏa. Thắng trận trở về, Nhà vua lại
cho đón cô vào hậu cung. Sách Đại Việt thông sử (trang 133) cho biết, cô
thôn nữ ấy người họ Nguyễn, sau dần được sách phong đến hàng Quý phi,
sử cũ vì thế mà thường gọi bà là Nguyễn Quý Phi. Trong số những người
con do bà sinh hạ, có Triệu Vương Thoan, đó chính là Hoàng tử thứ 13 của
vua Lê Thánh Tông. Triệu vương Thoan là người khí khái và can đảm.
Cũng sách Đại Việt thông sử (trang 151) chép rằng:
“Có người ở quê mẹ ông tới kinh làm việc, đi đến ngoài cửa Đại
Hưng
, một viên tiểu hoàng môn vừa đi đến, thấy người ấy áo quần lam
lũ, lại tranh đường, bèn hỏi rằng: “Mày ở đâu?”. Người ấy đáp: “Ở Thuận
Hóa”. Viên hoàng môn ấy mắng rằng: “Loại sâu bọ này lại dám vô lễ à?”.
Lúc ấy Vương từ chỗ cửa cung cấm đi ra, nghe thấy thế, chợt nổi cơn giận,
lấy gậy đánh chết viên ấy. Rồi ông đi tắt vào tâu Vua rằng: “Tôi là con của
Thiên tử, mẹ tôi là người Thuận Hóa. (Phủ Triệu Phong thuộc về Thuận
Hóa – NKT). Viên tiểu hoàng môn nói phạm đến tôi, tôi không nén được
cơn giận, trót đã giết mất nó rồi. Như thế là đã mắc tội tự tiện giết người,
xin nạp tiền riêng để đền mạng nó”. Nhà vua thương hại tấm lòng của ông,
lại cho là có nghĩa khí, cuối cùng không bắt tội”.
Lời bàn
Triệu Vương Thoan tự tiện giết người, tội ấy chẳng cần bàn cũng đã rõ.
Giết xong, Triệu Vương Thoan lại xin được lấy tiền riêng của mình để đền
mạng kẻ bị giết, thế cũng có nghĩ là Triệu Vương Thoan cho rằng, mạng
người bất quá chỉ đáng mấy quan tiền riêng. Ôi, giá Triệu Vương Thoan
không phải là Hoàng tử, ắt chẳng bao giờ dám có ý nghĩ như thế.
