53. Vua Lê Huyền Tông được lên ngôi như thế nào?
Ngày 12 tháng 5 năm Kỉ Mùi (1619), vua Lê Kính Tông bị giết, con
trưởng của Vua là Lê Duy Kỳ, lúc này mới 12 tuổi được đưa lên ngôi, đó là
vua Lê Thần Tông.
Lê Thần Tông là vị vua duy nhất của họ Lê được lên ngôi hai lần. Lần
đầu, từ năm 1619 đến năm 1643. Bấy giờ, con trưởng của Nhà vua là Lê
Duy Hựu đã 13 tuổi, ắt cũng để cầu được yên thân với chúa Trịnh, Nhà vua
liền truyền ngôi cho Lê Duy Hựu (ấy là vua Lê Chân Tông), còn mình thì
làm Thái thượng hoàng. Năm 1649, Lê Chân Tông mất, hưởng thọ … mười
chín tuổi. Chúa Trịnh Tráng liền đến đón Lê Thần Tông trở lại ngôi vua, và
Lê Thần Tông ở ngôi cho đến năm 1662 mới qua đời, thọ năm mươi lăm
tuổi.
Sinh thời, Lê Thần Tông có lập Lê Duy Tào làm Thái tử …
Các tác giả sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục cũng đã cất
công tra cứu để biết Lê Duy Tào là ai nhưng không được, đành phải viết
Lời chua rằng: “Duy Tào là người khác việc này không khảo cứu được”
(Chính biên, quyển 32, tờ 41). Như vậy, đúng lẽ thì Lê Duy Tào phải là
người lên nối ngôi vào năm 1662, nhưng rất tiếc, ngôi vua lại bất ngờ về
tay Lê Duy Vũ là con thứ của Lê Thần Tông, em của vua Lê Chân Tông,
lúc này mới lên tám tuổi. Lê Duy Vũ lên ngôi vào tháng 11 năm 1662, đó là
Lê Huyền Tông.
Việc Lê Huyền Tông lên ngôi được sách Đại Việt sử kí toàn thư (Bản kỉ
tục biên, quyển 18, tờ 65 a-b) chép như sau:
“Tháng 9 (năm Nhâm Dần, 1662 – ND). Vua nhiễm bệnh ung thư, xuống
chiếu đổi niên hiệu là Vạn Khánh năm thứ nhất. Đại xá.
Bấy giờ, Vua còn chưa khỏi bệnh, nên có chỉ dụ cho Thượng sư Tây
Vương
(chỉ Trịnh Tạc – ND) rằng: -Trước đây, vì chưa có con nối dõi,
cho nên mới lấy Duy Tào là người khác họ làm Thái tử. Nay, vì lo việc về
sau, trên sợ anh linh của tổ tông đang ở cõi trời, không dám khinh suất,
đem ngôi lớn phó thác cho người khác họ. Vậy, hãy phế Duy Tào đi rồi cho
