09. Tống Viết Phúc và Từ Văn Chiêu
Tống Viết Phúc người Gia Định nhưng tổ tiên vốn quê ở huyện Tống
Sơn tỉnh Thanh Hóa. Khi chúa Nguyễn bị Tây S)n đánh đuổi, phải bôn tẩu
khắp đất Gia Định, Tống Viết Phúc xin theo, ông được phong làm Cai đội,
sau vì có công theo hầu Nguyễn Phúc Ánh ở Xiêm La nên được thăng chức
Phó Vệ úy rồi Vệ úy. Năm 1800, nhờ có nhiều quân công, ông lại được
thăng làm Đô thống chế
. Năm Tân Dậu (1801), ông mất trong trận đánh
nhau với quân Tây Sơn ở Quy Nhơn. Sử không ghi năm sinh của ông nên
không rõ ông thọ bao nhiêu tuổi.
Từ Văn Chiêu sinh và mất năm nào, quê quán ở đâu không rõ, chỉ biết
ông vốn là tướng của Tây Sơn quy hàng Nguyễn Phúc Ánh, được Nguyễn
Phúc Ánh cho làm bộ hạ của Tống Viết Phúc. Sau vì Tống Viết Phúc hay
mắng nhiếc ông là đồ phản chủ để cầu hàng, Từ Văn Chiêu lại quay về với
Tây Sơn và vẫn được Tây Sơn tin dùng. Điều đáng nói là người giết được
Tống Viết Phúc cũng chính là Từ Văn Chiêu. Chuyện hai nhân vật này
được sách Đại Nam chính biên liệt truyện (Sơ tập, quyển 13) chép lại như
sau:
“Năm Tân Dậu (tức năm 1801 – NKT), đánh nhau ở Thị Nại. (Tống
Viết) Phúc xin đi nhưng Vua nghe theo lời khuyên của Nguyễn Đức Xuyên,
không cho (Tống Viết Phúc) đi mà sai (Lê Văn) Duyệt đi …”
“…(Tống Viết) Phúc đóng quân ở Kiến Dương
, bị tướng giặc (chỉ Tây
Sơn – NKT) là Từ Văn Chiêu đánh úp. Quan Vệ úy (trong đội quân của
Tống Viết Phúc) là Trần Văn Xung bị tử trận. Tống Viết Phúc nổi giận,
đem quân đến đánh (Tây Sơn) ở Thạch Cốc, chẳng dè bị quân mai phục
đánh cho tơi bời, các quan Vệ úy là Hoàng Phúc Bảo và Hoàng Văn Tứ đều
bị chết trận. (Tống Viết) Phúc sợ hãi, xin chịu tội nhưng được Vua tha cho
…”
“…Mùa hạ năm ấy (tức năm 1801 – NKT), đại binh tiến đánh Phú Xuân,
(Tống Viết) Phúc và quan Tham tri là Trần Văn Trạc được giao ở lại trấn
giữ Quảng Nam. Khi cựu kinh (tức Phú Xuân – NKT) đã thu hồi được,
