nơi. Quân Anh-Pháp tấn công mấy lần, lần lượt đột phá được vòng trận địa
thứ 2 và 3 của đối phương, nhưng cuối cùng chiến dịch vẫn chưa thắng lợi.
Đầu tháng 9, liên quân Anh-Pháp lại tập kết 1900 khẩu đại bác, phát
động cuộc tấn công quy mô lớn lần thứ 2 vào quân Đức, nhưng chỉ tiến vào
trận địa của quân Đức thêm 2 - 4km nữa mà thôi. Để thay đổi cục diện
giằng co giữa hai bên, liên quân Anh-Pháp quyết định sử dụng loại vũ khí
mới.
Ngày 15-9, trong màn sương mù dày đặc, một cỗ máy sắt khổng lồ xuất
hiện trước trận địa của quân Đức. Những cỗ máy sắt này phát ra tiếng kêu
gầm rú lùi lũi tiến thẳng về phía trước, san bằng các chiến hào, phá tan
mạng lưới thép gai của quân Đức chăng ra nhằm chặn đường bộ binh Anh-
Pháp, đồng thời những cỗ máy này bất chấp cả làn mưa đạn tới tấp của
quân Đức, lừng lững tiến lên. Quân Đức một phen hoảng sợ, lần lượt rút lui.
Quân Anh nhờ sự yểm hộ của các cỗ máy khổng lồ này, giành được hơn
5km trận địa của quân Đức.
Loại vũ khí tiên tiến này chính là xe tăng mà về sau làm vương làm bá
trên chiến trường. Trong cuộc tấn công này, quân Anh huy động tổng cộng
49 xe tăng, nhưng thực tế chỉ có 18 chiếc tham chiến. Sau này, cuộc chiến
đã bất phân thắng bại, dần trở thành trận chiến tiêu hao sinh lực của nhau.
Cho đến mùa thu, do thời tiết mưa bão liên miên, đường đi lầy lội, tháng 11,
cuộc chiến dần rơi vào im lặng.
Trong chiến dịch sông Somme, hai bên đều phải trả giá nặng nề như
nhau, Anh và Pháp bị thương vong đến 610.000 người, quân Đức cũng tổn
thất 650.000 người.
