Ứng biến tốt nhất không phải là ứng biến
Thử tưởng tượng bạn đang tham gia một buổi hội thảo. Trong mục Hỏi & Đáp, bạn hỏi vị giảng viên,
"John, anh có thể cho biết...?" và John đã trả lời một cách hài hước, cùng những câu chuyện hấp dẫn
với kỹ năng truyền tải tuyệt vời. Khán giả trầm trồ thán phục. Bạn nghĩ, "ồ, John đúng là một diễn giả
ứng khẩu đáng nể. Mình sẽ chẳng bao giờ có thể trả lời tốt một câu hỏi mà không chuẩn bị trước.”
Có thể bạn không ngờ rằng John đã điều hành những buổi hội thảo như vậy hàng trăm lần và đã trả lời
câu hỏi của bạn nhiều hơn một lần. Anh ta đã thử nhiều cách trả lời khác nhau, phân tích một loạt các
phản ứng của khán giả và cuối cùng chọn lấy một cách trả lời có được phản ứng ưng ý nhất từ phía họ.
Hãy hình dung vào một buổi chiều, bạn bật tivi lên và thấy một chính trị gia đang trả lời câu hỏi trong
một chương trình truyền hình, ông ta nói thật trôi chảy, tự tin và hùng hồn. Có thể bạn sẽ nghĩ, "ồ, vị
chính trị gia này thực sự hiểu mình đang nói gì. Ồng ta có khả năng ứng khẩu thiên bẩm. Giá như mình
có thể nói được như ông ta.”
Tuy vậy, có thể bạn không biết một điều, đó là các câu hỏi phỏng vấn được gửi tới trước khi phỏng
vấn và vị chính trị gia ấy không những đã tập trả lời trước những câu hỏi đó mà còn bỏ đi một số câu
hỏi.
Thử tưởng tượng vào một tối Chủ nhật, bạn cùng gia đình đi xem một buổi diễn kịch ứng biến. Trong
phút mở màn của buổi diễn, một diễn viên nói với khán giả, "Xin hãy hô to một từ bất kỳ. Lát nữa
chúng tôi sẽ sử dụng từ đó khi trình diễn." Sau khi nhận được một loạt các từ, các diễn viên sẽ hát một
bài hát hoặc sẽ diễn những vở hài kịch ngắn. Bạn cười suốt buổi tối và nói, "Những người này thật tài
năng. Không thể tin được họ thực hiện buổi diễn tuyệt vời này mà không cần chuẩn bị.”
Có thể bạn không biết rằng các diễn viên đó đã diễn tập vở hài kịch với những từ khác nhau vô số lần.
Các phần của bài hát và của vở kịch được luyện tập kỹ lưỡng. Ngoài ra, một số người ở hàng ghế khán
giả là bạn của các diễn viên và những từ họ hét lên đã được xác định từ trước đó.
Biết được điều này có khiến bạn cảm thấy kịch ứng biến kém hấp dẫn đi không? Không. Bạn có thấy
câu trả lời của vị chính trị gia kém chuyên nghiệp hơn không? Không. Câu trả lời của giảng viên John
có kém thú vị hơn? Dĩ nhiên là không.
Bất kể khả năng ứng biến của bạn tốt đến đâu, một câu trả lời hoàn toàn ứng biến hiếm khi tốt hơn một
câu trả lời được chuẩn bị trước. Để sẵn sàng cho những cuộc thi ứng khẩu, các thí sinh phải chuẩn bị
và luyện tập trước những đoạn ngắn của bài nói và các câu chuyện họ có thể dùng để trả lời nhiều câu
hỏi khác nhau. Khi họ đứng trên sân khấu, một phần họ sẽ nói ứng biến và một phần sẽ sử dụng những
đoạn đã được tập trước. Khán giả bật cười, tán thưởng và thưởng thức bài nói. Tất cả đều nhìn vào kết
quả cuối cùng. Rất ít người biết được bài nói đầy ấn tượng đó được chuẩn bị ra sao.
Tất nhiên, có những buổi diễn, những câu trả lời trong mục Hỏi & Đáp và những bài phỏng vấn tuyệt
vời được thực hiện hoàn toàn không có sự chuẩn bị, tuy vậy câu trả lời hay nhất vẫn luôn là câu được
chuẩn bị trước, hay ít nhất cũng có phần nào được chuẩn bị. Để trở thành một diễn giả ứng khẩu, bạn
cần học cách triệt tiêu yếu tố ứng biến hết mức có thể.
Suy nghĩ về những câu hỏi có thể được hỏi trong mục Hỏi
& Đáp
Khi chuẩn bị bài nói của mình ở nhà, bạn hãy suy nghĩ xem những câu hỏi nào khán giả có thể sẽ hỏi.
Trong đa số các trường hợp, bạn có thể đoán được câu hỏi và chuẩn bị trước các câu trả lời. Trong lần
Hỏi & Đáp sau đó, hãy nghĩ đến việc làm thế nào để trả lời câu hỏi nhất định mà bạn từng gặp phải.
Thảo luận trước các câu hỏi phỏng vấn
Nếu bạn chuẩn bị tham dự một chương trình truyền hình hay một cuộc phỏng vấn, hãy hỏi xem những
