Có người ví con người là "Cây sậy biết suy nghĩ", ý muốn nói con
người yếu ớt dễ thay đổi theo hoàn cảnh, chỉ cần một gợn gió nhẹ,
cây sậy đã rạp mình theo chiều gió, con người rất dễ dàng thay đổi
lập trường khi môi trường biến động dù là rất nhỏ. Con người đâu
phải là thần thánh, ngay cả thần thánh cũng có lúc sai lầm, lẽ nào
không thể tha thứ cho sai lầm của người cũng như của mình?
Không nên hiểu khoan dung là lùi bước nhượng bộ trước kẻ bạo
ngược hung tàn, cũng không phải là thông cảm nhún nhường trước
thói xấu tự tư tự lợi, đời người khó tránh gặp phải cảnh ngộ éo le,
hoặc có lúc lầm lỡ, thua thiệt do năng lực hạn chế hoặc do tư duy
sai lầm. Khoan dung chính là có một cách nhìn rộng lượng đối với
khiếm khuyết của người khác, con người khoan dung có tâm hồn
cao thượng, phóng khoáng.
Trong cuộc sống đời thường, khi quyền lợi bản thân và quyền
lợi người khác xảy ra xung đột, lợi ích và tình cảm không thể dung
hòa, cũng là lúc thể hiện phẩm cách con người, nếu ai vứt bỏ lợi ích
để giữ lấy tình nghĩa, tự mình chấp nhận thua thiệt, đó chính là
người nhân hậu khoan dung. Trịnh Bản Kiều từng nói: "Chịu thiệt
chính là hưởng phúc". Đây không phải là phép thắng lợi tinh thần
của nhân vật AQ, mà là sự tổng kết đúc rút cả cuộc đời từng trải.
Thời nhà Thanh có hai nhà hàng xóm chỉ vì quyền sở hữu một bức
tường mà xảy ra tranh chấp, kiện nhau lên quan, một nhà định nhờ
người thân quen làm quan to ở Bắc Kinh là Trương Đình Ngọc giúp
sức, nhưng Trương Đình Ngọc không chịu ra mặt giúp đỡ, mà chỉ
viết một lá thư gửi cho người nhà, khuyên họ nên rút lui khỏi vụ kiện
này, trong lá thư này có mấy câu thơ: "Thư đi ngàn dặm vì bức
tường, Ba thước là bao mà không nhường, Vạn lý trường thành nay
còn đó, nào ai thấy bóng Tần Thủy Hoàng" người nhà tỉnh ngộ ra,
hàng xóm cũng cảm thấy rất ân hận, hai bên lại hòa thuận như xưa,
