BẢO ĐẠI, HAY LÀ NHỮNG NGÀY CUỐI CÙNG CỦA VƯƠNG QUỐC AN NAM - Trang 134

được cố vấn tối cao Nhật đồng ý. Bảo Đại chấp nhận từ chức nhưng lại giao thủ
tướng lập chính phủ mới, rồi theo thường lệ ông tiếp tục đi săn mạn Quảng Trị.
Hoàng hậu Nam Phương triệu tập Tổng lý Ngự tiền văn phòng đến gặp. Ông
Hòe kể lại: Bà lo lắng về chiều hướng phát triển của tình hình, chán nản than
vãn về Đức vua vẫn chứng nào tật ấy, say mê chơi bời, cờ bạc, săn bắn, trai
gái... Bà hỏi xem có cách nào "cứu vãn tình hình" được không nhưng cứu vãn
thế nào đối với con ngựa quen đường cũ?
Việc lập nội các mới trong tình hình Nhật Bản đầu hàng đến nơi xem ra không
thể thực hiện. Ông Kim cố sức liên hệ, tiếp xúc, vận động người này người khác
nhưng các nhân vật cấp tiến đều khước từ cộng tác. Làn sóng cách mạng đang
dâng lên cuồn cuộn, kéo phăng cả những người lưng chừng do dự. Những cố
gắng của ông đều vô ích. Lúc này không thể nghĩ đến tiếp tục thể chế hiện hành
được nữa. Duy trì nền quân chủ lúc này là ảo tưởng. Ông Hòe bắt đầu tác động
một cách kiên nhẫn vào tinh thần đang suy sụp của Nhà vua, vận động ông tự
nguyện thoái vị. Ông không ngớt gợi lại cuộc cách mạng Pháp 1789 và số phận
bi thảm của vua Louis XVI rồi nhẹ nhàng khuyên Nhà vua không nên chờ nước
đến chân mới nhảy. Bảo Đại vừa cười nhạt vừa nói với giọng mỉa mai: "Không
có lẽ quân đội Nhật sẽ khoanh tay ngồi nhìn để cho dân chúng làm chi thì làm?".
Cuối cùng ông thủ tướng Kim cáo bệnh, khẳng định ông bị tăng huyết áp và
không ra khỏi nhà.
***
Vào giữa tháng 8 ngột ngạt, nóng bức, Nhà vua được người Nhật trao lại các
nhượng địa Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và xứ Nam Kỳ thuộc địa. Ngày 14
tháng 8 Bảo Đại ra sắc chỉ Nguyễn Văn Sâm sung chức Khâm sai Nam Bộ,
nhưng ông ta chưa kịp lên đường thì hôm sau, ngày 15 nước Nhật thông báo... ý
định đầu hàng Đồng minh?
Người Nhật bỏ cuộc, đầu hàng vô điều kiện.
Không mấy ngạc nhiên nhưng không ai ngờ Nhật Bản đầu hàng sớm thế.
***
Hai hôm sau, ngày 17 tháng 8, tại thủ đô Hà Nội, Việt Minh lợi dụng một cuộc
mít tinh của công chức được triệu tập để biểu thị ủng hộ Nhà vua, hạ cờ của chế
độ quân chủ xuống, trưng cờ đỏ sao vàng lên. Hai ngày sau, 19 tháng 8, quần
chúng cách mạng chiếm dinh Khâm sai Bắc Bộ trước đây là dinh Thống sứ Bắc