thay đổi được bản chất mà chỉ có giảm được yếu tố nguy cơ có liên quan đến lão hóa. Còn
nguyên nhân cơ bản của sự hóa già và sinh các bệnh tật là sự hoạt động của các gốc tự do trong
cơ thể.
• Gốc Tự Do
Gốc tự do là một chất hóa học có một điện tử độc thân sinh ra do quá trình hô hấp tế bào sinh
năng lượng, do các hoạt động bệnh lý, do chất gây ô nhiễm môi trường, chất diệt cỏ, tia phóng
xạ... Các gốc tự do có một thuộc tính là có khả năng ôxy hóa rất cao, nếu vì một lý do nào đó mà
gốc tự do tăng cao bất thường sẽ gây tổn thương cấu trúc và chức năng của tế bào, biến đổi cấu
trúc của protein, ức chế hoạt động các men, biến đổi thuộc tính các nội tiết tố... Các tổn thương
này là cơ sở bệnh học của các trạng thái bệnh thường gặp ở người cao tuổi. Nếu tránh được các
bệnh này như bệnh tiểu đường, cholesterol máu cao hoặc các rối loạn vi tuần hoàn trong cơ
thể là một biện pháp tác động tốt chống lại sự lão hóa về nguyên nhân nội tại.
Theo định nghĩa, Gốc Tự Do (Free radical) là bất cứ phân tử hóa chất nào chỉ có một điện tử
duy nhất (electron mang điện âm) hay một số lẻ điện tử.
Về khía cạnh hóa học, phần nhỏ nhất của vật thể gọi là nguyên tử. Mỗi nguyên tử có một nhân
với một số chẵn điện tử xoay chung quanh, giống như các hành tinh quay chung quanh mặt
trời. Phân tử gồm một số nguyên tử dính với nhau do tác dụng của các đôi điện tử.
Một vài khi, trong diễn tiến hóa học, một điện tử bị tách rời khỏi nhóm và phân tử đó trở
thành một gốc tự do, với số lẻ điện tử. Do đó, nó không cân bằng, đầy đủ nên rất bất ổn, dễ tạo
ra phản ứng. Nó luôn luôn tìm cách chiếm đoạt điện tử mà nó thiếu từ các phân tử khác, và lần
lượt tạo ra một chuỗi những gốc tự do mới, gây rối loạn cho sinh hoạt bình thường của tế bào.
Các khoa học gia ví chúng như những tên sở khanh chuyên đi ve vãn, phá hoại hạnh phúc của
các cuộc hôn nhân đang êm đẹp. Trong cuộc đời của một người sống tới 70 tuổi, thì có chừng
17 tấn gốc tự do được tạo ra như vậy.
Năm 1954, bác sĩ Denham Harman thuộc Đại học Berkeley, California, là khoa học gia đầu
tiên nhận ra sự hiện hữu của gốc tự do trong cơ thể với nguy cơ gây ra những tổn thương cho
tế bào.Trước đó, người ta cho là gốc này chỉ có ở ngoài cơ thể.
Gốc tự do có tác dụng không tốt cho cơ thể liên tục ngay từ lúc con người mới sanh ra và mỗi
tế bào chịu sự tấn công của cả chục ngàn gốc tự do mỗi ngày. Ở tuổi trung niên, cơ thể mạnh,
trấn áp được chúng, nhưng tới tuổi cao, sức yếu, gốc tự do lấn át, gây thiệt hại nhiều gấp mười
lần ở người trẻ. Nếu không bị kiểm soát, kiềm chế, gốc tự do gây ra các bệnh thoái hóa như ung
thư, xơ cứng động mạch, làm suy yếu hệ thống miễn dịch gây dễ bị nhiễm trùng, làm giảm trí
tuệ, teo cơ quan bộ phận người cao niên.
Nó phá rách màng tế bào khiến chất dinh dường thất thoát, tế bào không tăng trưởng, tu bổ,
rồi chết. Nó tạo ra chất lipofuscin tích tụ dưới da khiến ta có những vết đồi mồi trên mặt, trên
mu bàn tay. Nó tiêu hủy hoặc ngăn cản sự tổng hợp các phân tử chất đạm, đường bột, mỡ,
enzyme trong tế bào. Nó gây đột biến ở gene, ở nhiễm thể, ở DNA, RNA. Nó làm chất collagen,
elastin mất đàn tính, dẻo dai khiến da nhăn nheo, cơ khớp cứng nhắc.
Theo các nhà nghiên cứu, gốc tự do hủy hoại tế bào theo diễn tiến sau đây: Trước hết, gốc tự
do oxy hóa màng tế bào, gây trở ngại trong việc thải chất bã và tiếp nhận thực phẩm, dưỡng
khí; rồi gốc tự do tấn công các ty lập thể, phá vỡ nguồn cung cấp năng lượng. Sau cùng, bằng
cách oxy hóa, gốc tự do làm suy yếu kích thích tố, enzym khiến cơ thể không tăng trưởng được.
Trong tiến trình hóa già, gốc tự do cũng dự phần và có thể là nguy cơ gây tử vong. Hóa già
được coi như một tích tụ những đổi thay trong mô và tế bào. Theo bác sĩ Denham Harman, các
