khi dự Đại hội đảng ở Macao ngày 19 tháng Tư và trở về lại Sài Gòn, Trần
Văn Giàu bị bắt và đã khai với bồi thẩm Trần Văn Tỷ khiến 167 người bị
bắt (sau đó có 113 được thả). Hồ Hữu Tường đã có đề cập đến việc này
trong báo Hòa Đồng: Khi các đồng chí trong tù trách cứ thì Giàu đã thanh
minh: “ Mật thám mà đánh tôi chết thì đảng mất đi một thủ lãnh. Tôi khai
như vậy, khỏi bị đòn, các đồng chí mỗi người lãnh ít năm tù để trả giá cái
mạng sống của tôi”.
Ra Bắc, đúng vào lúc dư luận xôn xao về việc Hồ Chí Minh đã ký Hiệp
định Sơ bộ ngày 06-03-1946 với Jean Sainteny, để Pháp đổ bộ lên đất Bắc,
Trần Văn Giàu được giao trách nhiệm giải tỏa các công kích của các báo
Thiết Thực của nhóm Ngũ Xã và các tờ Sao Trắng, Chính Nghĩa, Việt
Nam...của Quốc Dân Đảng Việt Nam. Trần Văn Giàu đã đi nhiều nơi cùng
với Lê Khang trong ban Liên Kiểm để dàn xếp các mâu thuẫn Việt Minh và
Quốc Dân Đảng. Đó là thời kỳ “Việt Quốc Lê Văn Ninh, Việt Minh Trần
Văn Giàu”. Việc này sau cùng đã chấm dứt khi Việt Minh bày ra các vụ
phố Ôn Như Hầu và cầu Chiêm Sơn để lấy cớ tiêu diệt cán bộ Quốc Dân
Đảng.
Trong báo Văn Nghệ TP.HCM,số 259 ngày 19-25/11/1996, chúc mừng Trần
Văn Giàu được 85 tuổi, trong phần lý lịch chỉ có khai vắn tắt : “Từ 1946-
1948, Giàu được Trung ương điều sang giúp bạn xây dựng kháng chiến ở
Campuchia”.
Thật sự ra trong 2 năm này, Trần Văn Giàu được chỉ định ở Thái Lan vì nơi
đây số Việt kiều đã tăng từ 50.000 lên khoảng trên 100.000 sau khi người
Việt tản cư từ Lào sang. Vào lúc này, không khí chính trị ở Thái Lan rất có
cảm tình với kháng chiến Việt Nam. Thủ tướng Thái, Pridi Banomyong khá
tự do và có thiện cảm với cách mạng Việt Nam. Pridi Banamyong và
Khuang Aphaivong lại còn biết được Giàu khi còn là bạn học ở Pháp.
Người Việt ở Thái Lan vào thời thủ tướng Pridi, trong không khí tự do, đã
không tôn trọng giữ gìn lối sống ngoại kiều: nhà treo cờ đỏ sao vàng phất
phới, bộ đội Việt Minh mang vũ khí đi ngoài phố...Khi Trần Văn Giàu sang
Thái Lan, có cả bộ đội Việt kiều dàn súng đứng chào! Thủ tướng Pridi còn
nhắm mắt giúp cho cả lương thực và vũ khí. Nhờ vậy nên những ai có mặt