thể tránh bao nhiêu lầm lẫn đáng tiếc. Bây giờ người ta không gọi những gia
đinh là những đày tớ mà chỉ gọi là những người giúp việc nhà, nhưng dù sao
muốn hầu hạ chủ, “người giúp việc nhà” ấy cũng phải tận tụy, tận tâm. Đã là
người trong nhà, dù sao họ cũng phải sống chung với chúng ta hằng ngày, họ
cũng đặng lọt vào đời tư chúng ta ít nhiều, không tín cẩn nơi họ chúng ta không
thể chấp chứa họ.
Trong việc chọn một tên gia đinh, ngoài những khả năng về nghề nghiệp, điểm
đáng cho chúng ta quan tâm nhất là bẩm chất lòng nhân của họ. Đành rằng đức
tính liêm chính không hẳn do lòng nhân mà ra, song người ta có lòng nhân
thường biết tỏ ra thận trọng, chu đáo và đó là một yếu tố tu chính những bẩm
chất khác thí dụ như lòng tham nó khiến cho người ta phải gian xảo.
Theo nguyên tắc ấy, tôi không thích chọn những gia đinh không biết yêu trẻ con,
thương loài vật, hoặc tỏ ra khúm núm trước kẻ bề trên mà hách dịch và xử ác
với kẻ dưới.
Cũng nên biết đức liêm chính có nhiều cấp bậc, nhiều hình thức vì lẽ đó là một
bẩm chất tập thành. Có người giúp việc thấy chủ nhà bỏ quên hằng trăm bạc
trên bàn không động lòng tham, nhưng khi chủ nhờ đi mua hàng, họ sẽ ăn bớt
một vài chục.
Điều khác, đức liêm chính không phải là một yếu tố bất biến. Nó có thể gia tăng
hoặc tiêu diệt vì ảnh hưởng của một đam mê: mê đánh bạc, mê gái chẳng hạn.
Một anh bồi hoặc chị bếp có tính hay trả treo, chủ nói động đến là mặt ủ mày
châu hoặc có tính lỳ lợm là dấu hiệu một óc phán đoán kém, nhưng đa cảm lại
nhiều tham muốn. Tuy nhiên người có tính lỳ lợm vẫn có thể có lòng nhân.
Nếu biết cách, người ta có thể dùng những người đầu đá ấy, nghĩa là biết hướng
tính cố lì của họ vào những việc hữu ích và biết nương lòng tự ái hẹp hòi của họ
bằng một vài sự nhượng bộ ở mặt ngoài.
Chúng ta cũng thường đòi hỏi những gia đinh phải biết ăn ở có trật tự. Trật tự là
một thói quen do cá tính tập thành mà ra, song nó cũng đặt nền tảng trên những
bẩm chất thiên nhiên như: trí nhớ, hoạt động tính và lòng tham muốn. Người
không biết ham thích (thiếu bẩm chất tham muốn) hoặc suy nhược (kém hoạt
động tính) thường ở bẩn và bừa bãi. Của họ, họ còn không thiết gì, thì làm sao
họ biết săn sóc, giữ gìn của người khác.
