Số cán bộ trợ lý có năng lực bị hụt đi nhiều đến nỗi ban lãnh đạo Bộ tổng
tham mưu cuối cùng đã quyết định thành lập một đoàn cán bộ đặc biệt
chuyên trách liên hệ với bộ đội. Thoạt đầu, đoàn này nằm trong Cục tác
chiến, nhưng sau đó theo đề nghị của B. M. Sa-pô-sni-cốp, nó được tách ra
khỏi cục và trở thành một đơn vị độc lập mà Đại bản doanh đặt tên là đoàn
sĩ quan Bộ tổng tham mưu.
Trong lịch sử Hồng quân, danh từ “sĩ quan” lần đầu tiên được sử dụng ở
đây để dường như muốn nhấn mạnh đặc điểm công tác và quan hệ phụ thuộc
của đoàn: trong lúc mọi cán bộ khác thuộc biên chế các Lực lượng vũ trang
của chúng ta được gọi là cán bộ chỉ huy, tư lệnh, hoặc thủ trưởng, thì những
người đại diện cho Bộ tổng tham mưu tại các đơn vị lại được gọi là sĩ quan
Bộ tổng tham mưu.
Đứng đầu đoàn sĩ quan Bộ tổng tham mưu là thiếu tướng N. I. Đu-bi-nin
– một người rất mực chính trực và cần mẫn. Về sau, thiếu tướng S. N. Ghê-
nhi-a-tu-lin, một cán bộ kỳ cựu của Cục tác chiến thay thế. Còn phó đoàn
phụ trách về công tác chính trị vẫn là thiếu tướng Ph. T. Pê-rê-gu-đốp.
Thời gian đầu, hễ hoàn thành xong nhiệm vụ ở các đơn vị tác chiến là các
sĩ quan Bộ tổng tham mưu trở về Mát-xcơ-va. Nhưng ít lâu sau, lại thấy rằng
nên để họ thường xuyên ở lại các phương diện quân, tập đoàn quân và trên
một số khu vực mặt trận, thậm chí để họ ở lại các quân đoàn và sư đoàn thì
hợp lý hơn. Đồng thời, bộ lại quy định một chế độ lãnh đạo và phục tùng rất
chặt chẽ: những sĩ quan Bộ tổng tham mưu công tác ở tập đoàn quân phải
phục tùng những sĩ quan các cấp của Bộ tổng tham mưu đang công tác ở các
bộ tư lệnh phương diện quân và được những đồng nghiệp của họ công tác ở
các quân đoàn và sư đoàn phục tùng.
Phạm vi chức trách của các sĩ quan Bộ tổng tham mưu khá rộng. Họ có
nhiệm vụ kiểm tra tình hình và tình trạng bộ đội, kiểm tra việc cung cấp cho
bộ đội mọi thứ cần thiết về sinh hoạt và chiến đấu, đồng thời báo cáo thẳng
những kết quả công tác lên Bộ tổng tham mưu.
Tính chính xác của báo cáo đã được đặc biệt chú ý. Sĩ quan Bộ tổng tham
mưu chỉ có quyền báo cáo những gì chính mắt mình trông thấy, chứ không
