BỞI SÀI GÒN NHIỀU NẮNG - Trang 213

Tại hội nghị Hòa bình Paris (18/1 - 28/6/1919, có 32 nước tham gia, họp ở
điện Versailles) nhằm giải quyết các vấn đề sau Thế chiến I, Tổng thống
Mỹ Wilson đề ra kế hoạch hòa bình, trong đó có thỏa hiệp để Nhật kế thừa
các đặc quyền của Đức tại tỉnh Sơn Đông trung Quốc, phái đoàn trung
Quốc phản đối, không kí hòa ước Versailles.
Ở đây tác giả muốn nói về Hội nghị Yalta (Yalta Conference), tức hội nghị
thượng đỉnh Mỹ - Liên Xô - Anh họp tại Yalta (Liên Xô) 4 - 11/2/1945 bàn
các vấn đề sau khi Đức phát xít đầu hàng. Trong đó vì để tránh xung đột
với Liên Xô, Mỹ đồng ý để Liên Xô được hưởng các đặc quyền của nước
Nga Sa Hoàng tại Trung Quốc, như quyền thuê quân cảng Lữ thuận - Đại
Liên (một cảng biển và đô thị công nghiệp quan trọng của Trung Quốc) và
khai thác một số tuyến đường sắt, thừa nhận giữ nguyên tình trạng hiện có
của CHND Mông Cổ (mà Trung Quốc cho là đất của mình)...
Khoản bồi thường Canh Tý: Năm 1900 Liên quân 8 nước phương Tây xâm
lược Trung Quốc, năm sau ép chính quyền Mãn Thanh ký hiệp ước Tân
Sửu, buộc Trung Quốc bồi thường cho 8 nước này 450 triệu lạng bạc (450
triệu dân, mỗi người nộp 1 lạng), gọi là khoản bồi thường Canh Tý. Năm
1908 - 1940, nhưng quy định chỉ dùng vào việc cho trung Quốc cử học sinh
sang Mỹ du học. Nhờ đó trung Quốc có được một đội ngũ nhân tài cấp cao,
về sau họ có đóng góp quyết định vào việc làm bom nguyên tử, vệ tinh và
tên lửa.
Nguyên văn chữ Hán: Bách chiến bách thắng, phi thiện chi thiện giả dã; bất
chiến nhi khuất nhân chi binh, thiện chi thiện giả dã.
Nguyên văn chữ Hán: Hiệp hòa vạn bang.
Nguyên văn chữ Hán: Tứ hải vô địch.
Nguyên văn chữ Hán: Hóa can qua vi ngọc bạch. Ý nói thay chiến tranh
bằng tình hữu nghị.
Nguyên văn chữ Hán: Nhân giả vô địch.
The Pentagon's New Map: War ang Peace in the Twenty - First Century;
xuất bản năm 2004.
Charles Krauthammer: Nhà báo Mỹ nổi tiếng, sinh 1950, tứng đoạt giải
Pulitzer.