BƯỚC MỞ ĐẦU CỦA SỰ MỞ RỘNG HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA PHÁP Ở VIỆT NAM - Trang 677

(12). Tức Ngột Lương Hợp Thai hoặc Cốt Đãi Ngột Lang trong bài Hịch
tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn.
(13). Chỉ vua Trần Thái Tông.
(14). Thuộc Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái.
(15). Họp triều đình.
(16). Khoảng chùa Quán Sứ bây giờ.
(17). Xưa có nhánh chảy vòng đến phường Kim Cổ ở phố Đường Thành
bây giờ.
(18). Bấy giờ, Thánh Tông đã lên ngôi nhưng mọi việc ngoại giao với
Mông Cổ như tiếp sứ, nhận thư và trả lời đều do Thượng hoàng Thái Tông
làm cả.
(19). Thái Tông vin vào chiếu thư của Hốt Tất Liệt năm 1261. Bấy giờ vì
Hốt Tất Liệt phải dồn sức vào cuộc nội chiến với em là A Ríc Bu Kê (A Lý
Bất Kha) để tranh ngôi, nên tạm nhân nhượng với nước Đại Việt.
(20). Hồi Hột nay gọi là người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương. Âm mưu của
Hốt Tất Liệt là muốn qua những lái buôn Hồi Hột buôn bán ở Đại Việt, để
dò xét tình hình nước ta. Cho nên, vua Trần mới cấm dân ta giao dịch với
họ và nói thác vậy, để phá âm mưu gián điệp đó của địch.
(21). Tê giác và voi.
(22). Trân làm quan Triều liệt đại phu.
(23). Chỉ Hốt Tất Liệt.
(24). Còn gọi là Sài Xuân.
(25). Năm 1279, Hốt Tất Liệt đ. thôn tính xong Nam Tống, hoàn thành việc
xâm lược Trung Quốc nên càng lấn tới. Biết vua Trần bấy lâu nay vẫn đối
phó, không chịu thật l.ng quy phục, lần này Hốt Tất Liệt gửi chiếu thư
ngang ngược yêu sách để kiếm cớ động binh.
(26). Sài Thung nói vậy thắt buộc. Thực ra, vua Tống bị quân Nguyên
Mông bắt về Đại Đô (Bắc Kinh) chứ không phải tự đến.
(27). Ý nói nhân dân cả nước Đại Việt phản đối, không để vua đi.
(28). Sản vật riêng có ở nước ta.
(28). Cửa lớn ở kinh thành, chỉ nơi vua ở.
(30). Nói chuyện về đạo.