hai cái họ lớ; ai có thểcứ chữ khỏ chúng? Nhà nư?c và các cơquan chính quyề ư Không, chỉcó sựhòa hợ củ
tấ cảnhữg tấ lòng CơĐ?c giáo mớ có thểlàm đ?ợ đề đ".
Tác giả tựmệh danh là "Ngư?i Phổ, cũg phủnhậ nỗ "khiế sợ”củ nhà vua vớ
cái lý lẽcho rằg, mộ toán lính nhỏthôi cũg có thểdẹ đ?ợ nhữg ngư?i thợdệ yế hèn.
Nhưvậ, ở mộ nư?c mà mộ bữ cơ trưa long trọg vớ nhữg lờ chúc tụg kiể phái
tựdo và nhữg cố sâm banh sùi bọ theo kiể tựdo - xin nhớđ?n bữ đ?i tiệ ở Đýt-xen-
đóc-phơlà nguyên nhân đ? ra bả sắ lệh củ nộ các nhà vua
l06
; ởmộ nư?c mà
không cầ đ?n mộ tên lính nào đ? trấ áp nguyệ vọg củ toàn bộgiai cấ tư sả tựdo
muố đi tựdo báo chí và đi hiế pháp; ở mộ nư?c mà ngoan ngoãn thụđ?ng là vấ đ?
cấ thiế, ởmộ nư?c như vậ, việ cầ phả dùng đ?n binh lự đ? chốg lạ nhữg ngư?i
thợyế hèn há lạ không phả là mộ sựkiệ, mộ sựkiệ làm cho phả khiế sợhay sao? Vì
rằg trong cuộ xung đ?t đ?u tiên, nhữg ngư?i thợdệ yế hèn đ thắg. Và chỉnhờcó
việ binh thêm ngư?i ta mớ đn áp đ?ợ họ Phả chăg cuộ nổ dậ củ quầ chúng công
nhân trởnên ít nguy hiể hơ vì không cầ đ?n toàn bộquân đ?i đ? đn áp nó ? "Ngư?
i Phổ đ?i thông minh hãy cứviệ so sánh cuộ nổ dậ củ thợdệ Xi-lê-di vớ nhữg cuộ
nổ dậ củ công nhân ở Anh, và lúc đ sẽthấ rằg nhữg thợdệ Xi-lê-di là nhữg ngư?i
thợdệ kiên cườg.
Xuấ phát từmố quan hệchung giữ chính trịvà nhữg tệnạ xã hộ, chúng tôi
sẽchỉrõ tạ sao cuộ nổ dậ củ thợdệ đ không thểgây cho nhà vua mộ nỗ "khiế sợ đ?
c biệ. Giờđy chúng tôi chỉnhậ xét như sau: cuộ nổ dậ đ trự tiế nhằ chốg lạ giai cấ
tưsả chứkhông phả chốg nhà vua Phổ Vớ tư cách là nhà quý tộ và ông vua
chuyên chế vua Phổkhông thểthư?ng yêu giai cấ tư sả; tuy vậ, do nhữg quan
hệcăg thẳg gay gắ giữ giai cấ tưsả và giai cấ vô sả, giai cấ tư sả ngày mộ ngoan
ngoãn hơ, bấ lự hơ, - tình hình đ lạ càng có thểít làm cho nhà vua lo sợ Tiế nữ,
ngư?i theo đ?o Thiên chúa chính thốg có thái đ? thù đ?ch vớ ngư?i theo đ?o Tin
lành chính thốg nhiề hơ là vớ ngư?i vô thầ, cũg nhưngư?i theo chủnghĩ chính
thốg có thái đ? thù đ?ch vớ ngư?i theo chủnghĩ tựdo nhiề hơ là vớ ngư?i cộg sả.
Và đề đ không phả là do ngư?i vô thầ và ngư?i cộg sả gầ gũ vớ ngư?i theo đ?o
Thiên chúa và ngư?i theo chủnghĩ chính thốg hơ, mà vì ngư?i vô thầ và ngư?i
cộg sả còn xa lạvớ ngư?i theo đ?o Thiên chúa và ngư?i theo chủnghĩ chính thốg
hơ là ngư?i Tin lành và ngư?i theo chủnghĩ tựdo, bở lẽhọđ?ng ởngoài phạ vi củ
ngư?i đ. Nhà vua Phổ vớ tư cách nhà chính trị coi chủnghĩ tựdo là cái đ?i lậ trự
tiế vớ mình trong lĩh vự chính trị Giai cấ vô sả, vớ tư cách là cái đ?i lậ, không tồ
