thần đã đạt tới giai đoạn phát triển cuối cùng của nó, mục tiêu cuối cùng mà
tất cả hy vọng và nguyện vọng của bản ngã cũng như các hình ảnh nguyên
mẫu của vô thức tập thể đã được định hướng hướng tới. Khi nào thi đạt
được tính đồng nhất đó? Thường xuyên, không bao giờ. Cá tính ít khi đạt
được trước tuổi trung niên, vì sự cá thể hóa và sự siêu nghiệm là các tiến
trình phức tạp, lâu dài, đòi hỏi nhiều kinh nghiệm và các điều kiện môi
trường tối ưu, hợp lý.
Các biểu tượng và tinh thần. Quan niệm biểu tượng có dính líu sâu xa
đến sự hội nhập của ý thức, vô thức, trong suốt các tiến trình hoạt động cá
thể hóa và siêu nghiệm. Các biểu tượng cung cấp cho cá nhân khả năng
hiểu rõ vô thức của mình một cách gián tiếp, đặc biệt là vô thức tập thể.
Hầu hết các biểu tượng thường thể hiện có ý thức về các hình ảnh nguyên
mẫu. Vì vậy, đem lại cầu nối giữa ý thức và vô thức cần cho tinh thần để nó
phát triển và trưởng thành. Các biểu tượng cũng có thể đưa ra sự trình bày
về các mục tiêu tương lai, kể cả những trình bày có liên quan đến sự tự thể
hiện đầy đủ tiềm năng của bản thân. Từ việc sử dụng các biểu tượng, các cá
nhân có thể phấn đấu hướng đến sự hội nhập, hòa hợp, hướng đến cái toàn
thể, và các khía cạnh có liên quan của cá tính.
Chúng ta hãy xem ví dụ chủ yếu về việc sử dụng các biểu tượng trong
tôn giáo. Thời cổ đại, các hình ảnh nguyên mẫu được thể hiện trong các
biểu tượng của tôn giáo nguyên thủy cũng như các nghi thức cổ xưa. Đến
thời kỳ Cải cách, con người trong nền văn hóa phương Tây đã sử dụng các
biểu tượng của Ki tô giáo như là dạng thức biểu lộ các hình ảnh nguyên
mẫu. Song, như Arnold Toynbee đã nói, các biểu tượng có nhiều quãng đời,
khi thời gian qua đi, các biểu tượng đầu tiên của Ki tô giáo đã được nghi
thức hóa và cuối cùng, trở thành các kinh nghiệm nằm lòng. Jung
(1954/1959) đã lưu ý rằng, sự phát triển nhiều tôn giáo và sự đảo lộn cuối
cùng của các biểu tượng quan trọng trong Ki tô giáo như là một kết quả tất
yếu. Nhân loại đã bị bỏ mặc trong một tình trạng bất ổn thường xuyên, vì
các biểu tượng cần thiết cho hội nhập tinh thần và tự thể hiện đầy đủ tiềm
