Phạm vi di truyền chống đối với yếu tố môi trường: MAVA
Tính cách phản ánh cả yếu tố di truyền lẫn môi trường. Do đó, Cattell
cho rằng phương pháp tốt nhất để dự đoán hành vi là xác định những đóng
góp có liên quan của mỗi ảnh hưởng. Ông phát triển một phương pháp
thống kê được gọi là phương pháp phân tích sự mâu thuẫn của nhiều ý
niệm trừu tượng (MAVA). Kỹ thuật của phương pháp MAVA (Cattell 1960)
bao gồm: sưu tập các dữ liệu định lượng đặc trưng liên quan đến môi
trường, những ảnh hưởng của yếu tố di truyền bên trong và giữa gia đình.
Như vậy, phương trình MAVA được áp dụng để chi ra tỉ lệ tự nhiên – chăm
sóc đối với mỗi tính cách. Ví dụ, giống nhau về điểm số được gán cho
những trẻ được nuôi dạy và có quan hệ anh em thì lớn hơn đối với các trẻ
được nuôi dạy không có quan hệ anh em. Điều này chứng minh yếu tố di
truyền có những đặc điểm đặc trưng. Kết quả đảo ngược này cho rằng ảnh
hưởng của môi trường lớn hơn.
Cattell và các đồng nghiệp của ông đã áp dụng phương pháp MAVA đối
với một số đặc điểm nhân cách khác nhau trong nhiều nghiên cứu khác
nhau. Ví dụ yếu tố di truyền chiếm tỷ lệ cao trong việc quyết định tính
thông minh (nhân tố B), chiếm khoảng 70 đến 80% sự mâu thuẫn, trong khi
đó sức mạnh của bản ngã (được xác định theo các nhân tố môi trường nhiều
hơn) chỉ chiếm khoảng 60 đến 70% nhân tố môi trường. Các nhân tố dữ
liệu Q ảnh hưởng mạnh từ các nhân tố môi trường (như là thuyết cấp tiến,
lo âu, áp lực và khả năng). Những yếu tố lệ thuộc nhiều về mặt di truyền
như parmia, coasthenia, và tính trạng dễ sa ngã vào con đường tội lỗi.
Chúng ta cũng chú ý rằng có một số điều không ổn định trong cuộc nghiên
cứu MAVA và tỉ lệ tự nhiên – chăm sóc có thể thay đổi cùng với các tình
huống đã định sẵn.
