Bằng là chung việc, đảng là chung phe; Bằng đảng là nhiều người
kết thân lại cùng một phe, một bè với nhau.
Theo bài Bằng đảng luận của Âu Dương Tu thì từ xưa đã có... bằng
đảng do “quân tử cùng với quân tử vì đồng đạo mà kết bạn với nhau;
tiểu nhân cùng với tiểu nhân vì đồng lợi mà kết bạn với nhau, ấy là lẽ
tự nhiên vậy. Song tôi nghĩ rằng tiểu nhân không có bằng đảng, chỉ
quân tử mới có (...). Thời vua Trụ, ức vạn người mà mỗi người một
bụng đủ rõ là không bằng đàng; bày tôi vua Võ Vương có 3.000
người, kết làm một bè lớn, nhà Châu bởi đó mà hưng thịnh”.
(VIỆT HÁN VĂN KHẢO, Phan Kế Bính, Mặc Lâm xb, Sài Gòn,
1970, trang 80).
Do sự kiện xảy ra vào năm 1389, Hồ Quý Ly gièm pha giết Nguyên
Đa Phương vốn là người cùng bằng đảng với mình, nên Việt sử thông
giám cương mục có lời phê rằng: “Chỉ có người quân tử mới có bằng
đảng”, câu nói ấy thật đúng. (VIỆT SỬ THÔNG GIÁM CƯƠNG
MỤC, Tập VII, Sđd, trang 652).
