Bá được đà kể luôn mấy chuyện:"Lạy thầy Đề ạ!", và "Giống ông bộ
râu". Kết thúc là chuyện "Lâu lắm mới thấy mặt mày!". Rằng có một bà
quan huyện có thú vui là ngắm "cái ấy" của mình, như ngắm hoa ngắm
bướm. Mất mấy tháng bụng to dạ chửa, bà cúi nhìn không thấy "nó". Khi
bà đẻ con, bụng lép xẹp, đi tiểu nhìn thấy "nó", bà vui mừng thốt lên: - Chà,
mấy tháng nay mới thấy mặt mày!
Đúng lúc ấy có anh lý trưởng chợt tới, nghe bà nói vậy, anh ta tưởng
bà chê trách mình. Chả là lâu nay anh ta thường vào cổng hậu, biếu bà quà
cáp để được ông nâng đỡ. Anh ta vội chắp tay vái bà mà phân trần: - Lâu
nay bà bận thai sản cậu Ấm, nên nay con mới có... mặt để hầu bà!
Anh em lại cười ồ. Ấm Đoan khen Cai Bá kể chuyện hay. Rồi đưa anh
em trở lại công việc trước mắt. Ông nói:
- Cụ Đề Thám khởi binh đến lúc này là ngót ba chục năm. Những năm
đầu cụ chiếm cả vùng núi Bắc Giang. Quân cụ đánh giỏi, thường phục kích
bất thình lình hại địch. Pháp làm đường tàu hỏa, luôn luôn bị quân cụ đánh,
bắt được cả quan Pháp. Bọn chúng phải giải hòa với cụ, bỏ tiền chuộc lấy
viên quan, lại phải để cho cụ cai trị bốn tổng. Cụ được thể mở rộng vùng
mình, cho quân đặt căn cứ ở Bắc Ninh, Thái Nguyên, xuống cả Vĩnh Yên,
Phúc Yên.
Những năm gần đây, nhân lúc giải hòa, nghĩa quân cụ Đề tăng lực
lượng. Pháp cũng lập thêm đồn bốt quanh vùng. Rồi bất chợt trở lại đánh
ráo riết.
Đánh thêm hai năm, địch không dẹp nổi, đành phải giải hòa lần nữa.
Cụ Đề giả vờ làm đồn điền. Quân cụ vừa làm ruộng vừa luyện rèn, chờ
ngày tái động binh. Khi địch làm xong đường tàu hỏa Hà Nội - Lạng Sơn,
không còn sợ nghĩa quân quấy rối, quay lại đánh cụ Đề. Chúng vin cớ vụ
"Hà thành đầu độc" có quân cụ tham gia. Chúng đánh to. Quân cụ đánh lại
dữ dội. Bắt đầu từ tháng 1-1909, quan ba Pháp ở đồn Nhã Nam rậm rịch
