Hơn nữa, quốc gia mà ngày nay ta gọi là nước Ý thì lúc đó vẫn chưa hiện
hữu. Thay vì thế, có năm thế lực lớn là Venice, Milan, Florence, Naples và
Rome. Bên trong biên cương của đất nước hình chiếc ủng có nhiều thành
bang độc lập được cai trị bởi những thế gia vọng tộc lâu đời, dưới quyền
các ông vua một cõi, các lãnh chúa phong kiến, các quận công hay giám
mục. Trong xứ sở ấy, các lân bang đánh nhau triền miên để giành dân lấn
đất. Và kẻ thắng luôn luôn phải thủ thế phòng bị vì không có gì bảo đảm
rằng người chiến thắng ngày hôm nay sẽ không phải là kẻ chiến bại ngày
mai.
Đã thế, mối đe dọa xâm lăng từ các cường quốc ngoại bang vốn luôn
mong mỏi bành trướng đế quốc của chúng vẫn là mối nguy thường xuyên ở
ngay cửa ngõ. Các ông vua Pháp và Tây Ban Nha thèm thuồng mở mang
bờ cõi, và bọn man di Thổ Nhĩ Kỳ, lũ dân dị giáo, vẫn luôn lăm le giành
phần cắn xé các lãnh thổ thuộc giáo triều.
Giáo hội và Nhà nước còn đấu đá nhau kịch liệt để tranh giành quyền tối
thượng. Sau trò hề nhại theo cuộc Đại Ly Giáo - có hai Giáo hoàng, một ở
Rome, Ý và một ở Avignon, Pháp khiến quyền lực bị phân tán, nguồn lợi bị
giảm sút - thì việc trùng hưng một giáo triều duy nhất ở Rome với chỉ một
Giáo hoàng, đã mang lại niềm hi vọng mới cho các hồng y. Vươn lên còn
mạnh mẽ hơn trước đây, những vị lãnh đạo tinh thần của Giáo hội chỉ còn
phải dồn sức chiến đấu với quyền thế của các ông vua, các bà hoàng, và các
công vương của các thành bang và các thái ấp nhỏ.
Tuy nhiên, Giáo hội Công giáo La Mã vẫn luôn sôi sục bất an, vì lối
sống vô pháp vô thiên không chỉ giới hạn nơi dân chúng. Các hồng y sai
bọn gia nhân mang gạch đá, cung nỏ xuống đường đánh nhau với đám
thanh niên Rome; những vị chức sắc cao của Giáo hội - vì bị cấm lấy vợ -
lại đi kiếm các nàng kĩ nữ và nuôi nhiều cô nhân tình; hối lộ, tham nhũng là
chuyện bình thường; ngay cả giới tăng lữ cấp cao cũng vơ đầy túi bằng
những lần ban ơn toàn xá, kể cả việc ban hành những chỉ dụ thiêng liêng để
xá miễn cho những tội ác khủng khiếp nhất.
