minh tiềm tàng là đông đảo thường dân, bởi lẽ không phải tất cả dân chúng
đều một lòng ủng hộ cộng sản. Kết quả là cả hai nước đều phải gánh chịu
chiến tranh một mình.
Những người chỉ huy quân đội Pháp và Mỹ tưởng rằng nếu kiểm soát
được đất đai là nhiệm vụ đã hoàn thành. Họ đến từ các nước, ở đó từ nhiều
thế kỷ nay, từ thế hệ này qua thế hệ khác lưu hành một quan điểm là mục
tiêu quân sự luôn luôn phải chiếm được ưu thế trên chiến trường. Võ
Nguyên Giáp thì không vướng vào những định kiến ấy. Ông biết rằng mục
đích đầu tiên không phải là chiếm đất và giữ đất của người dân nông thôn.
Ông biết rằng nếu có sự trung thành và ủng hộ của họ thì người Pháp và
người Mỹ chỉ tự hào về sức mạnh áp đảo của xe tăng, máy bay, pháo binh và
quân số sẽ sớm hay muộn cũng bị thất bại.
Những sự đột nhập của Pháp và bắn phá của Mỹ đã thường xuyên đưa
số lớn thường dân đến chỗ nguy hiểm tính mạng, khiến họ không thể sinh
sống bình thường được. Như những người di tản đã buộc phải rời khỏi nhà
cửa, sống chen chúc ở các vùng đô thị, trở thành một tầng lớp luôn luôn bất
mãn với nhà cầm quyền, luôn luôn kêu ca phàn nàn về sự xua đuổi họ và trở
thành miếng đất màu mỡ cho tuyên truyền cộng sản. Quân đội chính quy
trong khi truy đuổi đã đồng thời đẩy dân thường vào chỗ cùng cực, khiến họ
phải sống hàng ngày trong địa ngục: đồng ruộng bị xích xe tăng chà nát, đê
điều bị phá hủy, mùa màng bị nhiễm chất độc hay bị lửa thiêu trụi, kho tàng
bị tịch thu không được bồi thường, nhà cửa bị đốt, giếng nước bị ô nhiễm,
gia súc bị tàn sát, đàn bà con gái bị hãm hiếp, con trai bị tra tấn hay bị coi
như kẻ bị tình nghi. Một triết học chiến tranh như thế chắc chắn sẽ kéo theo
muôn vàn đau khổ cho những chứng nhân vô tội (và đôi khi không vô tội)
và hậu quả là người ta không thể có được sự ủng hộ trung thành của dân
chúng.
Trong những điều kiện như thế, Võ Nguyên Giáp và Việt Minh, sau này
được kế tục bởi Đảng Nhân dân Cách mạng và cánh tay trợ thủ là Mặt trận
Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, được Mỹ gọi là Việt Cộng, không
