14
Quân Mông Cổ và Đại Việt quần nhau suốt cả mùa đông năm 1287.
Nhiều lần Ô Mã Nhi theo lệnh Thoát Hoan đem bọn A Lý, A Sáng đánh
vào Thăng Long, nhưng bị Phạm Ngũ Lão đánh trả quyết liệt. Hai bên tả
hữu quân của Nguyễn Chế Nghĩa và Trần Nhật Duật đánh kẹp vào khiến
quân Nguyên Mông không tiến lên được, còn bị chết khá nhiều. Địa hình
đa phần là sông, ngòi, hồ, ao khiến kỵ binh không thể thi thố. Vấn đề lương
thảo vẫn luôn là chuyện nan giải cho Thoát Hoan. Các đoàn vận lương từ
phía Bắc xuống, từ vịnh Bắc Bộ vào luôn bị chặn đánh, đốt, cướp, phá…
mười phần chỉ còn một hai. Trong khi đó lương thảo của quân Đại Việt đã
khá hơn mấy năm trước rất nhiều. Cả vùng Hoan - Ái rộng lớn và trù phú
đã cấp cho gần bốn chục vạn quân vượt qua mùa đông khắc nghiệt.
Thoát Hoan gửi thư về. Hốt Tất Liệt quyết định tung toàn bộ lương thảo
chuẩn bị cho việc chinh phục Phù Tang xuống phía nam. Và khi quân đội
đã có “thực túc” rồi thì tung quân đánh quyết liệt trên mọi vùng miền, mặt
trận, quyết tiêu diệt Đại Việt trong năm 1288. Cuối mùa xuân, tháng ba,
Trương Văn Hổ vận lương từ lưỡng Quảng (Quảng Đông, Quảng Tây) qua
vịnh Hải Đông để vào Quế Sơn. Đoàn thuyền rồng rắn, dài đến bẩy tám
dặm.
Trương Văn Hổ sợ có “sơ suất” gì chăng, cho thuyền nhỏ lẻn vào trước
báo cho Thoát Hoan cho quân ra tiếp ứng. Thoát Hoan sai Ô Mã Nhi đem
chiến thuyền cùng một vạn quân tinh nhuệ đi đón Trương Văn Hổ.
Thám mã của Đại Việt báo tin về kinh thành. Vua Trần Nhân Tông cũng
như Hưng Đạo vương tức tốc cho người cầm lệnh ra chỗ Trần Khánh Dư
“bằng mọi giá phải đánh tan được đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ”.
Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng bẩm với Hưng Đạo vương:
