III
DÂN DURIN
Về nguồn gốc Người Lùn, có nhiều câu chuyện lạ lùng của dân Eldar
lẫn chính dân Người Lùn kể; nhưng vì những việc đó có từ tít tắp xa trước
thời chúng ta, ở đây sẽ chỉ nêu vắn tắt. Durin là tên Người Lùn gọi người
già nhất trong số Bảy Cha nòi giống họ, cũng là thủy tổ mọi vua tộc Râu
Dài. Ông ngủ một mình cho tới khi, trong thăm thẳm quá khứ và cuộc thức
tỉnh của giống nòi ông, ông tới Azanulbizar, và các hang trên hồ Rheled-
zâram phía Đông Dãy Núi Mù Sương được ông chọn làm nơi ở, mà sau này
là Khu Mỏ Moria nổi danh trong các bài ca.
Ở đó ông sống lâu tới mức lừng danh khắp nơi là Durin Bất Tử.
Nhưng rồi cuối cùng ông cũng chết, trước khi thời Cựu Niên kịp trôi qua,
mộ ông đặt trong Khazad-dûm; nhưng dòng dõi ông chưa bao giờ dứt, và đã
năm lần người kế vị sinh ra cho Gia tộc trông hệt như bậc Tiên Tổ tới mức
cũng được đặt tên Durin. Ông quả thật được Người Lùn xem là vị Bất Tử
đã tái sinh; vì họ có rất nhiều câu chuyện và niềm tin lạ lùng về chính mình
và về số phận họ trên thế giới.
Sau khi Kỷ Đệ Nhất kết thúc, quyền lực và tài sản ở Khazad-dûm
nhân lên vạn bội vì được bồi đắp thêm rất nhiều nhân lực cùng tích truyện
và tài khéo từ hai thành phố cổ Nogrod và Belegost trong Dãy Núi Nam, đã
bị tàn phá khi Thangorodrim vỡ nát. Quyền lực của Moria vẫn được duy trì
suốt Những Năm Đen Tối và thời kỳ Sauron thống trị, vì tuy Eregion bị
triệt tiêu còn cổng Moria đóng sập, nhưng sảnh Khazad-dûm quá sâu và
vững chãi, dân cư thì quá đông đúc và can trường. Sauron không đủ sức
