137
Lời bạt
khởi động nhưng rồi lại hoàn toàn bị mất khả
năng điều khiển. Vì thế, hướng đi của chiếc xe
chính là hướng đi trước đây, và nó cứ thế mà
lăn bánh, không thể thay đổi. Đó là quán tính
của một vật thể chuyển động tự do. Khi không
nhận thêm bất kỳ một tác động chuyển hướng
nào, nó sẽ tiếp tục di chuyển theo hướng đã có.
Điều này có nghĩa là, nếu chúng ta đã quen
nói dối, có tập khí nói dối, thì việc tiếp tục nói
dối sẽ là một điều hoàn toàn tự nhiên, không
cần đến bất kỳ một sự nỗ lực, cố gắng nào. Và
cũng tương tự như thế với những thói quen xấu
khác như tham lam, trộm cắp, tà dâm, uống
rượu, ganh ghét, sân hận... Cho nên, việc tu
sửa tự thân luôn đòi hỏi nhiều nỗ lực khó khăn,
trong khi sự buông thả phóng túng “theo nếp
cũ” lại nhấn chìm ta vào con đường xấu ác mà
không cần phải có sự cố công gắng sức.
Chính vì thế, Khổng tử từng nói: “Thắng
được người khác là có trí, thắng được chính
mình mới là người mạnh mẽ.” (Thắng nhân giả
trí, tự thắng giả cường.) Và trong kinh Pháp
cú, đức Phật dạy:
