Làm thế nào mà Acximet có thể biết vương miện
của Quốc vương có pha bạc?
Có một giai thoại rằng, thời Hy Lạp cổ đại, có một vị vua đã trao cho
người thợ bạc của mình một ít vàng để anh ta làm vương miện. Người thợ
bạc sau khi làm xong đã dâng lên nhà vua một chiếc vương miện có trọng
lượng đúng bằng trọng lượng số vàng được giao. Nhưng, sau khi xem xét
chiếc vương miện, nhà vua cảm thấy hơi là lạ, ông nghi người thợ bạc đã
độn bạc thay vàng nhằm ăn bớt số vàng. Vì vậy, nhà vua đã ra lệnh cho nhà
khoa học nổi tiếng Acximet điều tra làm rõ, nhưng không được phép làm
hỏng vương miện.
Sau khi nhận lệnh, Acximet đã tìm mọi cách để giải quyết vấn đề này.
Thời đó, con người đã biết, cùng một thể tích thì vàng nặng hơn bạc. Như
vậy, nếu biết được thể tích của chiếc vương miện để so sánh khối lượng với
một lượng vàng có cùng thể tích như vậy thì sẽ biết ngay trong vương miện
có pha bạc hay không. Nhưng do vương miện có hình dạng phức tạp không
có cách nào để tính được thể tích của nó, nên cũng không có cách nào để
biết được vương miện có pha bạc hay không.
Nghĩ mãi không ra cách nào, cuối cùng mệt quá Acximet bỏ chiếc vương
miện đấy để đi tắm. Đang lúc không để ý, ông nhảy vào bồn tắm làm cho
nước trong bồn trào ra. Đột nhiên, Acximet nhảy ra khỏi bồn không kịp
mặc quần áo chạy ra ngoài, vừa chạy vừa hét lên "Ơ ri ca, Ơ ri ca" (có
nghĩa là : tìm ra rồi).
Ông trở về phòng thí nghiệm, đặt một một chiếc bình thí nghiệm vào
trong chậu rồi đổ đầy nước vào bình. Sau đó, thả chiếc vương miện vào
trong bình, nước trong bình trào ra chậu. Thể tích trào ra chính là thế tích
chiếc vương miện. Ông cũng làm như vậy với một lượng vàng nguyên chất
có cùng khối lượng. Kết quả là, thể tích vàng nguyên chất nhỏ hơn thể tích
chiếc vương miện. Điều này chứng tỏ, vương miện không hoàn toàn được
