CHUYỆN XƯA TÍCH CŨ
Sơn Nam & Tô Nguyệt Đình
www.dtv-ebook.com
Theo Thơ Vận Từ Thứ:
Hồi quân Pháp mới xâm chiếm nước ta, ở tỉnh Long Hồ (Vĩnh Long) có ông Tôn
Thọ Tường là người rất giỏi về thi phú.
Dưới triều Tự Đức, ông làm đến chức huyện, sau đó ông bị bắt tội đưa về kinh.
Được ân xá, ông từ quan.
Khi Đề đốc Thủy sư Lagrandière cai trị ba tỉnh miền Đông, Tôn Thọ Tường ra đầu
hàng, làm huyện. Bị các nho sĩ thời bấy giờ chê bai là phản quốc, Tôn Thọ Tường ví
mình như Từ Thứ quy Tàu trong truyện Tam Quốc nên làm bài thơ này:
Hiếu đâu dám sánh kẻ cày voi!
Muối xát lòng ai nấy mặn mòi!
Ở Hớn còn nhiều trang cột cả!
Về Tàu chi sá một cây còi.
Thực tình nhớ mẹ không nâng chén,
Chạnh nhớ thương vua biến giở roi
Chẳng đặng khôn Lưu đành dại Ngụy,
Thân này khác thế ngoại vàng thoi.
Bài thơ này biện hộ khéo léo cho hoàn cảnh của Tôn Thọ Tường. Các vần “oi”
trong voi, mòi, còi, roi, thoi, thật khó gieo, vậy mà Tôn Thọ Tường dùng rất tự nhiên.
Các sĩ phu miền Nam bắt đầu lấy mấy vần đó mà hạn lệ, gọi là vận Từ Thứ.
Theo vận Từ Thứ nói trên, ông cử Phan văn Trị có làm mấy bài thơ dưới đây:
Thơ hát bội
Đứa bị ghẻ ruồi, đứa lác voi,
