Ba tuần sau đó thì anh đứng ở sân bay và năm nhân viên của LOT (*) đẩy
chiếc xe lăn với một bé gái đầu trọc lốc, sợ hãi trong bộ đồ thể thao bông
được giặt sạch sẽ như thế nào. Cô bé có đôi mắt rất to màu xanh lục, gầy
một cách đáng sợ và đang ôm chặt một con rối mặc áo chẽn và đội mũ đỏ.
Đó là Ania.
Anh đi đến chỗ cô bé và tự giới thiệu.
- Cháu tên là Ania. Còn đây là Kacper - cô bé nói, chỉ vào con rối. - Mẹ
cháu bảo là chú có thể làm được cái gì đấy để cháu không chết.
Anh đứng như trời trồng. Không biết nói gì. Anh phải cố hết sức để không
lộ ra là mình đang nuốt nước mắt.
Con bé không lúc nào rời Kacper. Ngủ cùng nó, nói chuyện với nó. Ôm nó
âu yếm những khi khóc vì nhớ nhà. Với Ania, con rối vải ấy bỗng trở thành
biểu tượng của tất cả những gì gắn-bó nó với quá khứ, với bố mẹ và với cái
mà nó hiểu được, khiến nó liên tưởng tới sự an toàn và ngôi nhà của nó ở
Ba Lan. Các chị y tả ở Tulane kể với anh rằng, thậm chí cả khi đã mơ màng
vì thuốc gây mê ngay trước lúc mổ, nó vẫn dùng hết sức để ôm Kacper và
phải khó khăn lắm mới tôi được con rối ra khỏi hai cánh tay thâm tím vì
những vết kim tiêm và gầy không thể tưởng tượng nổi của nó.
Từ giai đoạn ấy anh còn nhớ cả một ví dụ về thói đạo đức giả ghê tởm. Một
hôm, sau khi bố của Kim đã gọi điện, có một gã người to bè, hai mắt cách
xa nhau khiến ta nhớ đến loài cáo, đến văn phòng thăm anh. Ông ta tự giới
thiệu là nhân viên của đại sứ quán Ba Lan ở New York và yêu cầu anh cho
xem hộ chiếu. Rất may là anh lại nhớ hỏi để làm gì. Điều này đã gây nên
một sự khó chịu không thể tin được. Khi đó anh được biết rằng mình "đang
hủy hoại hình ảnh của Ba Lan trong mắt bọn đế quốc Mỹ", rằng "anh đi ăn
mày ăn nhặt giống hệt một tên digan rách rưới trước cửa nhà thờ", rằng
"anh làm tổn hại đến Ba Lan với tư cách một nhà khoa học và một công
dân". Anh nghe ông ta nói, thấy ngạc nhiên và ghê tởm. Cho đến bây giờ
anh vẫn tiếc tại sao lúc ấy anh không tống cổ ông ta ra khỏi văn phòng.
Anh còn gặp người đàn ông đó một lần nữa. Đại học Tổng hợp Tulane, khi
phòng trào giúp đỡ Ania kết thúc tốt đẹp, đã tổ chức một cuộc họp báo. Cả
truyền hình địa phương cũng có mặt. Anh nhớ là cả anh cũng nhận được