PHẦN II
TÍNH BẤT HỢP LÝ CỦA NHỮNG HẠN CHẾ
ĐẶC BIỆT ĐỐI VỚI CÁC NGUYÊN TẮC KHÁC
T
rong phần trước của chương I này, tôi đã cố gắng trình bày, kể cả đối với
các nguyên tắc của chế độ thương mại, rằng không cần thiết phải áp đặt
những hạn chế đặc biệt đối với việc nhập hàng hóa từ các nước mà với họ
cán cân thương mại bị coi như bất lợi cho ta.
Tuy vậy, không có gì phi lý hơn cái học thuyết về cán cân thương mại
mà trên đó đã được xây dựng không những những hạn chế này mà còn hầu
hết các luật lệ khác nữa về thương mại. Khi hai nơi buôn bán với nhau, học
thuyết này cho rằng nếu cán cân ngang nhau, chả bên nào bị thiệt hoặc lợi
cả, nhưng nếu cán cân nghiêng về một bên ở bất kỳ mức độ nào thì tất yếu
một trong hai bên sẽ bị thiệt, và phía bên kia sẽ được lợi tùy theo mức lệch
cách xa mức thăng bằng. Cả hai giả thiết đều sai. Một công việc buôn bán
được tiến hành bằng tiền thưởng và độc quyền có thể và thường bất lợi cho
nước mà đáng ra được lợi, như tôi sẽ trình bày dưới đây. Nhưng nếu việc
buôn bán đó không có sự ép buộc hoặc hạn chế, mà thường thường được
tiến hành một cách tự nhiên và đều đặn giữa bất kỳ hai nơi nào đó, thì sẽ
luôn luôn mang lại lợi ích cho cả hai bên, mặc dù không phải luôn luôn có
lợi như nhau.
Nói rằng có lợi, là tôi hiểu rằng không phải là được một số lượng
vàng, bạc nhiều hơn mà là tăng giá trị trao đổi của sản phẩm hàng năm của
đất đai và lao động trong nước hoặc tăng số thu nhập hàng năm của dân
chúng.
Nếu cán cân là ngang nhau và nếu việc buôn bán giữa hai nơi bao gồm
hoàn toàn việc trao đổi các hàng hóa trong nước, thì trong phần lớn các
trường hợp, dân cư không những của cả hai nơi đều có lợi mà họ còn kiếm
được số tiền lời ngang nhau hoặc gần như ngang nhau; trong trường hợp
này mỗi bên đều cung cấp thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm dư thừa của
