quá nhiều, cái giá chung của một vé xổ số là toàn bộ cơ đồ của một người
rất giàu có. Các dự án khai thác mỏ vàng bạc, đáng lẽ ra phải hoàn lại số
tiền vốn bỏ ra để khai khoáng và mang lại số lợi nhuận thông thường cho
số tiền vốn đã được sử dụng, cuối cùng lại ngốn đi cả vốn lẫn lãi.
Vì vậy đó là những dự án mà một nhà lập pháp thận trọng muốn tăng
số tiền vốn của đất nước ít nhất phải lựa chọn để có một sự khuyến khích
đặc biệt hoặc để trao cho các dự án đó một số tiền vốn lớn hơn nhiều so với
số tiền vốn đáng lẽ phải bỏ ra trên cơ sở tự nguyện. Thực ra đây chỉ là một
sự tin tưởng phi lý mà hầu hết mọi người đều có đối với vận may của mình.
Mặc dù khả năng thành công rất mỏng manh, hãn hữu, người ta vẫn sẵn
sàng bỏ ra một số tiền quá lớn một cách khá dễ dàng và trên cơ sở hoàn
toàn tự nguyện.
Mặc dù sự xét đoán với một đầu óc trầm tĩnh điềm đạm về các dự án
đó là hết sức bất lợi, sự xét đoán của lòng tham của con người thường hoàn
toàn khác hẳn. Sự say mê đã làm cho nhiều người chấp nhận ý tưởng phi lý
về một hòn đá tạo vàng thì cũng đã làm cho những người khác tin vào quan
niệm cũng phi lý chẳng kém về những mỏ vàng, bạc to lớn. Họ không chút
suy xét giá trị của các kim loại quý đó, ở mọi thời đại và các quốc gia, chủ
yếu là do sự hiếm hoi của nó, và sự hiếm hoi này lại là do thiên nhiên chỉ
khu trú nó vào một nơi nhất định và lại còn bao bọc chúng bằng những lớp
đá cũng khó có thể bốc dỡ đi được, cho nên đòi hỏi tìm thấy các mạch
quặng vàng bạc lớn và dồi dào như họ thường thấy đối với chì, đồng, thiếc
hay sắt. Mộng tưởng của ngài Walter Raleigh về một thành phố vàng và
một El Dorado (một xứ tưởng tượng có rất nhiều vàng) có thể làm cho
chúng ta thích thú, mặc dù những người khôn ngoan cũng không thể tránh
khỏi là không bị ám ảnh bởi những ảo tưởng hão huyền. Hơn một trăm năm
sau khi con người vĩ đại nơi trên đã mất, thầy tu Gumila vẫn còn tin vào sự
có thật của một đất nước diệu kỳ như vậy nên đã biểu thị sự sôi nổi, nhiệt
tình là ông ta sẽ rất sung sướng nếu được đem ánh sáng của điều có thể tin
là thật đó tới một dân tộc có khả năng đền bù lại xứng đáng sự khó nhọc mà
nhà truyền giáo đã phải gánh chịu khi mang điều tốt lành đó tới cho họ.
