chúng ta chưa chắc chắn liệu trong tất cả những trường hợp này chúng ta có
thực sự có quyền nói về sự ảnh hưởng, và liệu chúng ta nên hay không nên
nói rằng tất cả những ai tình cờ có các tư tường tương tự đều nhanh chóng
tìm đường đến với chủ nghĩa Saint-Simon, chúng ta vẫn nên lướt nhanh qua
các kênh mà thông qua đó ảnh hưởng này có tác dụng, bởi chúng ta vẫn còn
hiểu rất ít về phạm vi của ảnh hưởng này, và đặc biệt là vì sự lan truyền chủ
nghĩa Saint-Simon cũng chính là sự lan truyền chủ nghĩa thực chứng của
Comte dưới dạng sơ khai.
Luận điểm đầu tiên mà chúng ta cần ý thức là ảnh hưởng này không hề
chỉ giới hạn trong phạm vi những người chủ yếu quan tâm nghiên cứu xã
hội và triết học, mà nó thậm chí còn mạnh hơn trong giới văn học nghệ
thuật, những người thường gần như là vô thức trở thành người trung gian
truyền bá các khái niệm của chủ nghĩa Saint-Simon trong những vấn đề
khác. Ở Pháp, các tư tưởng của chủ nghĩa Saint-Simon về chức năng xã hội
của nghệ thuật đã gây ấn tượng sâu sắc đối với một số nhà văn lớn nhất thời
đó, và được cho là nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi sâu sắc trong bầu
không khí văn học thời ấy
. Mọi loại hình nghệ thuật đều phải có mục
đích, phải để xã hội bình phẩm và vì thế phải tái hiện cuộc sống như nó vốn
có với mọi mặt xấu, yêu cầu ấy đã dẫn đến một cuộc cách mạng thực sự
trong văn chương
. Không chỉ những tác giả mến mộ George Sand hay
Béranger mới có liên hệ mật thiết với những người theo chủ nghĩa Saint-
Simon mà cả một số nhà văn lớn nhất thời đó như H. de Balzac, V. Hugo và
Eugène Sue cũng bị học thuyết Saint-Simon lôi cuốn và cũng áp dụng
chúng. Trong số các nhà soạn nhạc, Franz Liszt là vị khách thường xuyên
viếng thăm các cuộc họp của họ và Berlioz với bản Chant d’inauguration
des chemins de fer [Bài hát khai trương ngành hỏa xa] đã áp dụng những
lời giáo huấn của chủ nghĩa Saint-Simon vào âm nhạc.
