I
Ngày nay không dễ gì đánh giá hết sức khuấy động lớn lao mà phong
trào Saint-Simon đã gây ra trong một vài năm, không chỉ ở Pháp mà trên
khắp châu Âu, hay đánh giá phạm vi ảnh hưởng của học thuyết đó. Nhưng
không nghi ngờ gì, ảnh hưởng này lớn hơn rất nhiều so với nhận định
chung. Nếu chỉ đánh giá ảnh hưởng đó dựa trên tần suất mà những người
theo chủ nghĩa Saint-Simon được nhắc đến trong các tư liệu thời ấy thì
dường như sự nổi tiếng của họ tuy lớn nhưng ngắn ngủi. Tuy nhiên, chúng
ta không nên quên rằng trong những năm về cuối trường phái này đã tự phủ
quanh mình những lời đàm tiếu bằng những tấn tuồng khoác vẻ sùng đạo
giả dối, những trò phiêu lưu và điên rồ, rằng hậu quả của nó là nhiều người
trước đó đã bị lôi cuốn bởi những bài giảng của họ về xã hội và triết học có
lẽ đã phải rất xấu hổ thừa nhận có liên hệ với những gã dở hơi ở
Ménilmontant và những kẻ sang phương Đông để tìm một femme libre. Lẽ
đương nhiên, người ta không thể không coi giai đoạn theo chủ nghĩa Saint-
Simon của họ là một thời tuổi trẻ ngông cuồng không ai muốn khoe ra.
Nhưng điều đó không có nghĩa là những tư tưởng họ thu nhận vào lúc ấy
không còn tiếp tục ảnh hưởng đến họ và xã hội thông qua họ. Chúng ta rồi
sẽ thấy ảnh hưởng ấy đã lan rộng một cách đáng kinh ngạc đến mức nào
qua khảo sát dưới đây.
Ở đây, chúng tôi không quan tâm nhiều đến ảnh hưởng của các cá nhân
hoặc các nhóm. Theo quan điểm của chúng tôi, sẽ có ý nghĩa hơn nếu như
chúng ta chỉ ra được rằng một hoàn cảnh tương tự đã tạo ra những tư tưởng
tương tự ở một nơi khác mà không cần ảnh hưởng trực tiếp nào từ những
người theo chủ nghĩa Saint-Simon. Tuy nhiên bất kì nghiên cứu nào về các
phong trào tương tự ở những nơi khác cùng thời đó đều nhanh chóng cho
thấy mối liên hệ khăng khít với nguyên mẫu từ nước Pháp. Ngay cả nếu
