khắp mọi nơi và mọi thời điểm và không bị chi phối bởi cảnh huống con
người.
Tuy nhiên, cần phải lưu ý là quan điểm của người kĩ sư về công việc của
mình như là một cái gì đó hoàn chỉnh tự thân, trong một giới hạn nào đó, là
một ảo giác. Anh ta có thái độ đối với công việc của mình như vậy trong
một xã hội cạnh tranh bởi vì anh ta có thể coi sự trợ giúp từ xã hội nói
chung như là một loại dữ liệu đầu vào, như là thứ được cho sẵn đối với anh
ta và chẳng đòi hỏi anh ta phải bận tâm về nó. Anh ta thường coi việc anh
ta có thể mua những nguyên liệu và những dịch vụ từ những người anh ta
cần theo một mức giá quy định, việc nếu anh ta trả tiền cho những người
làm của mình để rồi họ sẽ có thể mua thực phẩm và những vật dụng thiết
yếu khác, là những điều mặc nhiên. Chính vì những kế hoạch của anh ta
dựa trên những dữ liệu được thị trường mang đến, nên chúng mới khớp
được vào bức tranh phức tạp rộng lớn hơn của các hoạt động xã hội; và bởi
bản thân người kĩ sư không cần phải băn khoăn xem thị trường mang đến
cho anh ta những thứ anh ta cần như thế nào, nên anh ta có thể coi công
việc của mình như là một cái gì đó trọn vẹn tự thân. Chừng nào mà giá cả
thị trường không bị đột biến, người kĩ sư vẫn sử dụng chúng như một chỉ
dẫn trong những tính toán của mình và không cần ngẫm nghĩ nhiều về vai
trò của chúng. Nhưng, dù anh ta có bị ép buộc phải lưu ý đến chúng, thì
chúng vẫn không phải là những thuộc tính của những sự vật thuộc những
chủng loại mà anh ta có hiểu biết. Chúng không phải là những tính chất
khách quan của sự vật, mà là những cân nhắc của một cảnh huống con
nguời cụ thể ở một thời điểm và không gian xác định. Và bởi kiến thức của
nguời kĩ sư không cho anh ta biết tại sao lại có những thay đổi đó trong giá
cả khiến các kế hoạch của anh ta bị cản trở, nên đối với anh ta bất kì một
trở ngại nào như vậy đều có vẻ là do những thế lực phi lí tính (nghĩa là,
không được định hướng một cách có ý thức) gây ra, và người kĩ sư cảm
thấy phẫn nộ khi phải quan tâm tới những đại lượng mà anh ta thấy vô
nghĩa. Do vậy, nét đặc trưng và cố hữu của người kĩ sư là luôn đòi hỏi phải
thay thế tính toán “nhân tạo” dưới dạng giá cả hay giá trị bằng tính toán tự
