Xuyên là người có sức khỏe và mưu lược, khi trước lệ thuộc nội hầu, làm
đội trưởng.
Năm Quý Mão, Tây tặc vào cướp, vua đi ra nước ngoài; Xuyên cùng
Nguyễn Văn Mẫn hộ vệ cung quyến đến hành tại. Rồi thì trận đánh ở đảo
Điệp Thạch, quân ta bị thua, vua đi Hà Tiên, Xuyên đi theo hầu. Vua đi một
ngày đêm chưa ăn. Xuyên chạy vào nhà dân xin cơm, người dân hỏi Xuyên
người đi võng đi trước là vua cũ phải không ? Xuyên nói dối rằng: Không
phải; người dân bảo rằng tôi nhòm trộm rồi, không giấu nhau được, người
hãy đi, cơm chín xin đem dâng. Xuyên bèn đi, người ấy lập tức bọc cơm
đem dâng. Vua sai hỏi họ, tên người dân, Xuyên mệt lắm, miệng không
trả lời được. Đến khi vua đi Vọng Các, Xuyên vì giết lầm người buôn nước
Xiêm, sợ bị xét hỏi đến, không đi theo, mới ở Lịch Khương (đất của Xiêm
Mùa thu năm Đinh Mùi, vua về, thăng cho Xuyên chức Cai đội, chuyển
làm Cai đội nội thuộc túc trực, cùng với Nguyễn Văn Khiêm đến Bình
Thuận xem (tình hình) giặc và thu thuế dầu, thuế vải.
Năm Nhâm Tý, vua thân hành đi đánh giặc ở Quy Nhơn, đến cửa biển Thi
Nại, Xuyên đốc thúc chiến thuyền theo bọn Nguyễn Văn Trương vào trước;
các quân kế tiếp tiến đến, giặc bèn tan. Năm sau, Xuyên lại đi theo đánh
Quy Nhơn, Đô đốc giặc là Đẩu giữ đồn Khố Sơn để chống cự. Quân ta đến
dưới núi không thể tiến được. Xuyên một mình đi trước gọi giặc bảo rằng:
Nay quân nhà vua, đã đánh được Song Kiều cho đến Tháp Cát, chủ ngươi
thu quân vào thành. Đại binh 4 mặt đánh vây, thành Quy Nhơn bất nhật hạ
được, bọn ngươi vì Đẩu cô quân cố giữ, để tự chịu lấy chém giết ư? Quân
nghe Xuyên nói, có ý muốn hàng, Xuyên báo ngay cho Nguyễn Văn
Trương đem quân tiếp tiến, giặc mở cửa đồn ra đón quan quân, Đẩu sợ
chạy, Xuyên bèn lấy được đồn ấy, tiến vây thành Quy Nhơn. Quân viện của
giặc đến, Xuyên đem quân về. Vì có công được thăng Vệ úy vệ Hùng vũ,
quân Thần sách.
