Huy Phan thường lập chiến công, công đã gần thành mà mắc việc bất hạnh
ấy, cho truy tặng Quảng Yên tuần phủ, sai hậu cấp và cho tế, sau liệt tự ở
đền Trung nghĩa. Tiến và Quý Cận tặng Trung sĩ lang văn giai chánh thất
phẩm. Con thứ là Tấn do ấm sinh bổ làm quan đến Hàn lâm viện thị giảng.
Nguyễn Huy Khởi
Tự là Hòa Khanh, người huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Thiệu Trị năm
đầu (1841) lĩnh hương tiến bổ Tri huyện Gia Lâm, đổi Tri huyện Phú
Xuyên. Tự Đức năm đầu (1848) chuyển làm Nội các thị độc, rồi bổ Án sát
Hưng Hóa, chuyển Bố chính sứ Nam Định. Gặp năm đói cùng với Tổng
đốc Đào Trí và Lê Tuấn hết lòng mưu tính chẩn tế, lại đặt kho xã thương
cùng khuyên bảo đắp đê khai khẩn ruộng nương được 17.000 mẫu có lẻ.
Vua xuống chiếu khen ngợi đều thưởng thêm một cấp, lại ban bài vàng tía
có chữ "đồng tâm cử chức". Năm thứ 19 bổ Tuần phủ Hưng Hóa, bấy giờ
người Mèo Man sơn không chịu yên phận thường lan tràn xuống cướp bóc.
Huy Khởi tâu nói: "Man Mèo ở xa ngoài biên là dân ngu dại không có nghề
nghiệp gì khác. Trước nhân đói kém cướp ăn, sau vì chống cự quan quân
nên sợ tội chưa dám đầu phục, đã cho thăm dò không phải là tụi to lớn và
không có nơi đóng đồn tụ tập. Nay nếu tới dẹp, thời binh tới họ đi, binh đi
họ tới, chỉ cần nhiều cách dẫn dụ, họ tất quay đầu theo giáo hóa. Nếu có
một hai tên ngoan cố, thời vỗ về tùng đảng đã quy phục sai bắt giải đón
thưởng, hoặc chỉ dẫn vây bắt, cũng có thể loại bỏ được mầm ác." Lại nói:
"Man Mèo từ trước không có qua lạquan phủ, không so sánh được như thổ
dân, nên tới gần chỗ đó khai bảo mới dễ nghe theo, xin cho phái ủy người
tùy liệu để chiêu dụ". Vua cho, và bảo nên mưu tính cho chóng xong để
xứng đáng ủy nhiệm.
Năm thứ 23 (1870) đoàn mục là Lưu Vĩnh Phúc xin tới vỗ yên, Huy Khởi
đem việc tâu lên. Vua nói: "Vĩnh Phúc vốn cùng Hoàng Anh có cừu thù,
khéo khuyến khích mà dùng, nhưng tính không thuần khó bảo, chớ nên quá
vọng thành ra khó chế". Huy Khởi đã ở lâu Hưng Hóa, gặp giặc ngoài biên
