nhiều tác giả
Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
Bản kỷ thực lục Q1(b)
Nhà Hậu Lê (1433 - 1459)
[58a] NHÂN TÔNG TUYÊN HOÀNG ĐẾ
Tên húy là Bang Cơ, con thứ ba của Thái Tông, mẹ là Tuyên Từ hoàng thái
hâu Nguyễn thị, tên húy là Anh, người làng Bố Vệ, huyện Đông Sơn,
Thanh Hóa. Vua sinh năm Tân Dậu, Đại Bảo năm thứ 2 [1441], tháng 6,
ngày Giáp Tuất mồng 9. Năm thứ 3 [1442], tháng 6, ngày 6 được lập làm
hoàng thái tử; đến tháng 8, ngày 12 lên ngôi, đổi niên hiệu là Thái Hòa, lấy
ngày sinh làm Hiến Thiên thánh tiết. Ở ngôi 17 năm, thọ 19 tuổi, táng ở
Mục Lăng. Vua tuổi còn thơ ấu đã có thiên tư sáng suốt, vẻ người tuấn tú
đường hoàng, dáng điệu nghiêm trang, sùng đạo Nho nghe can gián,
thương người làm ruộng, yêu nuôi muôn dân, thực là bậc vua giỏi, biết giữ
cơ đồ, không may bị cướp ngôi giết hại, Thương thay!
Quý Hợi, Thái Hoà, năm thứ 1 [1443], (Minh Chính Thống năm thứ 8).
Mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 8, giờ Dậu, có sao sa ở phương nam.
Bấy giờ vua mới ba tuổi, nên Thái hậu buông rèm coi chính sự nắm quyền
đoán việc nước.
Tháng 2, ngày mồng 2, xuống chiếu rằng:
"Mới rồi trời hiện điềm tai biến như sau sa, động đất. Trẫm rất lo sợ, suy
nghĩ nguyên nhân tai biến, không biết bởi đâu. Có phải vì trẫm mới cầm
quyền, [58b] chưa biết giảm nhẹ lao dịch thuế khóa, có điều không lợi cho
dân không? Hay là phụ quốc đại thần điều hòa trái lẽ nên khí âm dương
không hài hòa mà đến thế chăng? Hay là việc ngục tụng không công bằng,
hối lộ công khai, xử án còn nhiều oan uổng mà đến nỗi thế chăng? Hay là
chức thú lệnh chưa được người giỏi, làm bừa trái phép, nhiễu hại dân chúng
mà đến nỗi thế chăng? Hay là bọn cung nữ oán hờn chưa thả chúng ra nên
hại tới hòa khí mà đến nỗi thế chăng? Có phải là bọn gièm pha âm mưu xảo
quyệt, để công thần chịu oan khuất chưa được rửa oan mà đến nỗi thế
